Jakie korzyści może przynieść Ci europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń

Na samym początku warto wskazać, że podstawą prawną tego trybu dochodzenia należności jest rozporządzenie z dnia 11 lipca 2007 r. nr 861/2007 ustanawiające europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń (zwane dalej również jako: ESCP).

Postępowanie w sprawie drobnych roszczeń zostało wdrożone w celu uproszczenia procedur dochodzenia drobnych roszczeń o charakterze transgranicznym. Prawodawca unijny doszedł do wniosku, że zwłaszcza w przypadku drobnych roszczeń, koszty oraz stopień skomplikowania windykacji transgranicznej może w praktyce pozbawiać przedsiębiorców (i nie tylko) możliwości dochodzenia roszczenia. Europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń w swoich założeniach ma być rozwiązaniem powyższych problemów. 

Postępowanie w sprawie drobnych roszczeń jest rozwiązaniem nie tylko dla przedsiębiorców. Można w tym trybie dochodzić również roszczeń z tytułu umów cywilnoprawnych, takie jak zlecenie, dzieło czy nawet umowa sprzedaży. ESCP może być zatem również wykorzystane, jeżeli zagraniczny kontrahent nie zapłacił Ci za wykonaną grafikę, czy sprzedawca z innego kraju UE odmówił zwrotu za towar, odesłany jako tzw. zwrot konsumencki.

Warto wskazać, że postępowanie w sprawie w sprawie drobnych roszczeń nie może być wszczynane dowolnie, w każdej sprawie. Aby wierzyciel mógł skierować sprawę w trybie musi być spełnione kilka przesłanek, które szczegółowo opisuję poniżej. 

W celu skutecznego dochodzenia drobnych roszczeń w UE, konieczne jest spełnienie określonych przesłanek.

W ESCP można dochodzić wyłącznie roszczeń transgranicznych. Sprawą o charakterze transgranicznym jest sprawa, w której przynajmniej jedna ze stron posiada siedzibę lub miejsce zamieszkania w innym państwie członkowskim niż sąd rozpatrujący roszczenie^[1]wyjątkiem w tym zakresie jest Dania, która nie jest związana przepisami Rozporządzenia 861/2007.

Ponadto, wartość roszczenia nie może przekraczać równowartości 5000 euro. Z pozoru ten aspekt może wydawać się jasny, ale moja praktyka pokazuje, że sposób obliczania roszczenia (zwłaszcza z innych walut) może powodować wiele wątpliwości praktycznych. Przykładowo zatem, jeżeli Twoje roszczenie pierwotnie było określone w PLN, to konieczne jest przeliczenie wartości wg. tabeli NBP z dnia wniesienia pozwu.

Jeśli natomiast masz roszczenie powyżej 5000 euro, to powinieneś wybrać europejskie postępowanie nakazowe.

Warto wskazać, że procedurę ESCP możesz stosować zarówno w przypadku roszczeń bezspornych (tj. takich, gdzie pozwany w żaden sposób nie kwestionuje zasadności roszczenia, jak i roszczeń spornych. Zdecydowanie jednak rozpoznanie sprawy spornej będzie trwało dłużej i będzie znacznie bardziej skomplikowane pod kątem prawnym.

Europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń jest postępowaniem sądowym. Jako wierzyciel musisz wiedzieć nie tylko jak wnieść pozew, ale też przede wszystkim do jakiego sądu go wnieść.

Zarówno w przypadku windykacji transgranicznej, jak i windykacji krajowej ta kwestia może rodzić wiele pytań.

Pierwszą wątpliwością natury formalnej jest kwestia wyboru sądu właściwego dla wniesienia pozwu, czyli jurysdykcji. W tym zakresie zastosowanie ma rozporządzenia 1215/2012, zwane Brukselą I bis.^[2]Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i … Czytaj dalej. Zasadą wynikającą z tego aktu prawnego jest, że podmioty, które mają miejsce zamieszkania na terytorium danego państwa członkowskiego, mogą być pozywane przed sądy tego państwa członkowskiego. 

Od powyższej zasady może być wiele wyjątków. Między innymi w umowach między przedsiębiorcami możliwe jest w zasadzie dowolne uregulowanie kwestii właściwości sądu. Nie ma zatem przeciwwskazań, żeby sądem właściwym był sąd według siedziby wierzyciela. W ramach świadczonych usług prawnych mogę pomóc Ci ustalić, gdzie złożyć pozew.

Jeżeli chodzi o same wymogi formalne pozwu, europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń odbywa się za pomocą urzędowych formularzy. Pozew najbezpieczniej jest przesłać listem poleconym, ale jeżeli sąd właściwy akceptuje inne formy (np. faks czy mail) można skorzystać z alternatyw.  Warto pamiętać, żeby pozew wypełnić w języku akceptowanym przez sąd właściwy, a także o dołączeniu listy niezbędnych dowodów.

Europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń co do zasady nie powinno być przewlekłe. Odbywa się bowiem zazwyczaj bez konieczności przeprowadzania rozprawy sądowej, w większości poprzez wymianę pism i na samych dokumentach.

Nie można z góry określić, ile będzie trwało europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń, aczkolwiek z rozporządzenia wynikają konkretne terminy, które przybliżę Ci poniżej. Na ich podstawie możliwe jest oszacowanie czasu trwania procesu.

Po otrzymaniu poprawnie wypełnionego pozwu, sąd w ciągu 14 dni przekazuje jego kopię wraz z załącznikami pozwanemu. Pozwany ma potem 30 dni na odpowiedź. W odpowiedzi powinien wskazać swoje zastrzeżenia wobec pozwu oraz przedstawić dowody na ich poparcie. Odpowiedź na pozew jest doręczana powodowi w terminie 14 dni od jej otrzymania przez sąd.

Sąd ma 30 dni na wydanie wyroku od momentu otrzymania odpowiedzi od pozwanego lub powoda, jeśli te odpowiedzi zostały złożone na czas. Jeśli nie, termin 30 dni liczy się od dnia otrzymania wszystkich potrzebnych informacji od powoda.

Warto wskazać, że pozwany w postępowaniu może podnosić skuteczną obronę – może m.in. zarzucić, że wartość żądania przekracza próg dotyczący drobnych roszczeń. Wtedy sąd ma 30 dni na ocenę, czy pozew spełnia te kryteria, a postanowienie w tym zakresie jest niezaskarżalne.

Mając powyższe na uwadze, postępowanie w sprawie drobnych roszczeń co do zasady powinno zakończyć się w około 3 miesiące, jeżeli jest dobrze przeprowadzone. Mogę pomóc Ci złożyć kompletne dokumenty, a także prowadzić postępowanie na każdym jego etapie.

Każde postępowanie sądowe wiąże się dla wierzyciela z obowiązkiem poniesienia określonych kosztów. Na szczęście w przypadku ESCP nie są one rażąco wygórowane. Wiele zależy od opłat sądowych w konkretnym państwie członkowskim. W krajach członkowskich UE opłata jest różnie uregulowana. 

Jeśli sądem właściwym dla Twojej sprawy jest sąd polski, to w opłata w europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń jest stała i wynosi 100 zł. Opłata w takiej samej wysokości pobierana jest również od apelacji, jeżeli apelacja jest konieczna.

Oczywiście w przypadku wygranej w sprawie, możliwe jest uzyskanie zwrotu kosztów sądowych od dłużnika – dotyczy to nie tylko opłaty sądowej, ale zazwyczaj także kosztów obsługi prawnej.

Europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń to w założeniu tanie, proste i szybkie rozwiązanie umożliwiające dochodzenia roszczeń do 5000 euro. Nie oznacza to jednak, że każdy powód da radę skutecznie dochodzić go z pominięciem profesjonalnego pełnomocnika np. radcy prawnego. Europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń jest także w polskim KPC. W celu skutecznego przeprowadzenia go w Polsce, warto znać zasady procesu cywilnego.

Moja praktyka pokazuje jednak, że każda sprawa transgraniczna jest mniej lub bardziej skomplikowana, wymaga poświęcenia czasu na zebranie i analizę materiału dowodowego oraz dobranie najkorzystniejszego trybu dochodzenia roszczeń – ESCP to tylko jeden z nich.

Jeżeli masz roszczenie transgraniczne i nie wiesz jak rozpocząć windykację – skorzystaj z formularza kontaktowego i sprawdź, jak mogę Ci pomóc.