Jak napisać sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym i EPU?

Postępowanie upominawcze – czym jest i kiedy się je stosuje?

Postępowanie upominawcze to uproszczony tryb dochodzenia roszczeń pieniężnych, stosowany w sytuacjach, gdy wierzyciel uważa, że należna mu kwota jest bezsporna. W ramach tego postępowania, sąd wydaje nakaz zapłaty bez udziału stron (na posiedzeniu niejawnym) – orzeczenie zapada na podstawie dokumentów i twierdzeń złożonych przez powoda. Brzmi prosto, prawda? Jednak to, że sąd bez udziału stron wydaje nakaz zapłaty, nie oznacza, że sprawa jest zamknięta.

Kiedy sąd może wydać nakaz zapłaty? Generalnie wówczas, gdy roszczenie dochodzone pozwem nie budzi wątpliwości. Postępowanie upominawcze jest więc stosowane głównie w sprawach, gdzie powództwo na pierwszy rzut oka jest dostatecznie uzasadnione i brak jest potrzeby prowadzenia uzupełniającego postępowania dowodowego.

Więcej na ten temat przeczytasz w artykule o tym, jak uzyskać nakaz zapłaty za przeterminowane faktury.

Nakaz zapłaty – kluczowe informacje dla dłużnika

Doręczenie nakazu zapłaty wiążę się ze zobowiązaniem dłużnika do uregulowania należności orzeczonej nakazem zapłaty w ciągu 2 tygodni. Co zrobić, jeśli nie zgadzasz się z nakazem zapłaty? Masz prawo do wniesienia sprzeciwu. Ważne jest, aby pamiętać, że nakaz zapłaty ma swoje konsekwencje – jeżeli nie zareagujesz, nakaz stanie się prawomocny, a to otworzy drzwi do egzekucji komorniczej.

Nakaz zapłaty nie zostanie wydany, jeśli sąd stwierdzi, że roszczenie jest bezzasadne lub jeśli dokumenty złożone przez powoda budzą wątpliwości. W przypadku otrzymania nakazu, masz dwie opcje: zapłacić należność lub wnieść sprzeciw. Sprzeciw od nakazu w postępowaniu upominawczym powoduje, że nakaz w części zaskarżonej sprzeciwem traci moc, a sprawa trafia na drogę postępowania zwykłego.

Jakie są terminy na złożenie sprzeciwu?

Terminy są kluczowe! Od chwili doręczenia nakazu zapłaty masz dwa tygodnie na wniesienie sprzeciwu. Jeśli mieszkasz za granicą, czas na złożenie sprzeciwu może być dłuższy – do 1 miesiąca w Unii Europejskiej i do 3 miesięcy poza jej granicami (art. 480² § 2 Kodeksu postępowania cywilnego). Niezachowanie tych terminów skutkuje uprawomocnieniem się nakazu, co zwykle uniemożliwia jakąkolwiek dalszą obronę.

Co ważne, dzień otrzymania nakazu nie wlicza się do terminu na wniesienie sprzeciwu. Dlatego, aby uniknąć negatywnych konsekwencji, należy od razu po otrzymaniu nakazu zapłaty przystąpić do działania i sporządzić sprzeciw.

Kiedy można złożyć sprzeciw i kto może to zrobić?

Sprzeciw od nakazu zapłaty możesz złożyć w momencie, gdy uważasz, że roszczenie przedstawione przez wierzyciela jest niesłuszne, zawyżone lub niezgodne z rzeczywistością. Co ważne, masz na to ograniczony czas – najczęściej 2 tygodnie od dnia doręczenia nakazu. Termin ten może być dłuższy, jeśli przebywasz poza granicami Polski, ale nie zwlekaj, ponieważ upływ terminu oznacza uprawomocnienie się nakazu.

Sprzeciw możesz złożyć jako pozwany, czyli osoba, przeciwko której został wydany nakaz zapłaty. Nie musisz tego robić osobiście – możesz powierzyć to zadanie profesjonalnemu pełnomocnikowi, takiemu jak radca prawny czy adwokat. W takim wypadku konieczne jest udzielenie pełnomocnictwa procesowego. Warto rozważyć skorzystanie z pomocy prawnej, szczególnie jeśli sprawa jest skomplikowana, a Ty nie masz doświadczenia w sporządzaniu pism procesowych.

Wymogi formalne sprzeciwu od nakazu zapłaty

Sprzeciw od nakazu zapłaty powinien spełniać wymagania pisma procesowego, ale nie tylko (art. 126 KPC). Aby sprzeciw był skuteczny, musisz zadbać o kilka kluczowych elementów:

• oznaczenie sądu – sprzeciw kierujesz do sądu, który wydał nakaz zapłaty. Upewnij się, że poprawnie wpisałeś jego nazwę i adres;
• dane stron – podaj swoje imię i nazwisko oraz dane wierzyciela (powoda), a także swoich pełnomocników, jeśli tacy są. Ważne, aby te informacje były kompletne i dokładne;
• zakres zaskarżenia – określ, czy zaskarżasz nakaz w całości, czy tylko w części. To bardzo ważne, bo sprzeciw traci moc w części zaskarżonej sprzeciwem;
• zarzuty – powinieneś wskazać wszystkie znane Tobie na moment wnoszenia sprzeciwu okoliczności faktyczne i prawne, które przemawiają za uwzględnienim sprzeciwu;
• podpis – sprzeciw musi być podpisany przez Ciebie lub Twojego pełnomocnika. Bez podpisu pismo będzie niekompletne;
• załączniki – jeśli dołączasz jakieś dokumenty (np. dowody), wymień je w załącznikach i załącz.

Pamiętaj, że sprzeciw powinien również zawierać uzasadnienie – czyli opis, dlaczego uważasz, że nakaz zapłaty jest niesłuszny. Możesz tutaj przedstawić swoje argumenty oraz ewentualne dowody, które przemawiają na Twoją korzyść.

Jeśli złożysz kompletny i prawidłowo przygotowany sprzeciw, nakaz zapłaty zostanie uchylony, a sprawa trafi na drogę postępowania zwykłego, gdzie będziesz mógł dalej przedstawić swoje racje przed sądem.

Jakie dowody warto powołać w sprzeciwie?

Skuteczność twojego sprzeciwu w dużej mierze zależy od tego, jak dobrze uda ci się uzasadnić swoje stanowisko. W tym kontekście kluczową rolę odgrywają dowody, które dołączysz do sprzeciwu. Jakie dokumenty mogą ci pomóc?

• Umowy i korespondencja – jeśli Twój sprzeciw opiera się na tym, że roszczenie jest bezzasadne, np. z powodu błędnie naliczonej kwoty, załącz umowy, faktury, rachunki lub inne dokumenty potwierdzające warunki współpracy. Korespondencja e-mailowa z powodem, która może świadczyć o ustaleniach między stronami, także będzie istotna.
• Dowody płatności – jeśli już uregulowałeś zobowiązanie lub jego część, dołącz potwierdzenia przelewów bankowych, wyciągi z konta czy inne dokumenty świadczące o dokonaniu płatności.
• Prywatne opinie, ekspertyzy – w skomplikowanych sprawach, gdzie istotne są szczegółowe analizy (np. techniczne lub finansowe), warto załączyć opinię biegłego. Taki dokument może stanowić solidną podstawę do podważenia roszczeń powoda.
• Zeznania świadków – zeznania świadków mogą być bardzo pomocne, zwłaszcza jeśli dotyczą one kluczowych faktów, takich jak spełnienie świadczenia czy inne okoliczności, które mogą wpłynąć na ocenę roszczenia.
• Dokumentacja z innych postępowań – jeśli sprawa była już rozpatrywana w innym postępowaniu lub w innej instytucji (np. mediacyjnej), załącz kopie protokołów, orzeczeń, decyzji czy ugód.

Dobór odpowiednich dowodów zależy od charakteru sprawy, ale kluczowe jest, aby każdy z nich był związany z zarzutami podniesionymi w sprzeciwie. Powołanie dowodów jest wymagane już w sprzeciwie, aby uniknąć braku możliwości powoływania zarzutów na dalszym etapie.

Nie zawsze sprzeciw od nakazu zapłaty jest jedyną formą obrony. W zależności od sytuacji, możesz rozważyć inne możliwości:

• negocjacje z wierzycielem – czasami najlepszym rozwiązaniem jest kontakt z wierzycielem i próba negocjacji warunków spłaty długu. Możesz uzgodnić rozłożenie płatności na raty lub nawet częściowe umorzenie długu.
• mediacje – jeśli spór wydaje się zbyt skomplikowany, warto rozważyć mediacje. To pozasądowa forma rozwiązywania sporów, w której neutralny mediator pomaga stronom dojść do porozumienia. Mediacje mogą być szybsze i tańsze niż długotrwały proces sądowy.

W obu powyższych sytuacjach najczęściej i tak konieczne będzie wniesienie sprzeciwu, aby zapobiec uprawomocnieniu się nakazu zapłaty. W przypadku negocjacji z wierzycielem możesz ustalić zasady spłaty, natomiast otwarta pozostaje kwestia zapłaty kosztów procesu. O tym zagadnieniu piszę szerzej w artykule o spłacie długu po wniesieniu pozwu.

Ponadto, istnieją jeszcze inne metody obrony, przy czym ich dobór zależy od analizy konkretnej sprawy. Warto rozważyć m. in.:

• zarzut przedawnienia – jednym z najskuteczniejszych argumentów, które możesz podnieść, jest zarzut przedawnienia roszczenia. Jeśli od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne, minął określony przez prawo termin, wierzyciel może nie mieć prawa do dochodzenia swojego roszczenia przed sądem. Termin przedawnienia w większości spraw cywilnych wynosi 6 lat, ale warto dokładnie sprawdzić, jaki termin obowiązuje w Twojej sprawie. Jeśli sąd uzna, że roszczenie jest przedawnione, oddali powództwo;
• potrącenie wierzytelności – jeśli wierzyciel ma wobec Ciebie roszczenie, ale jednocześnie Ty masz roszczenie wobec niego, możesz zgłosić zarzut potrącenia. Potrącenie polega na wzajemnym umorzeniu wierzytelności do wysokości niższej z nich. Na przykład, jeśli jesteś winny wierzycielowi 10 000 zł, ale on jest winny tobie 4 000 zł i są one wzajemnie wymagalne, możesz zgłosić potrącenie, co zmniejszy Twoje zobowiązanie do 6 000 zł. Potrącenie może być skuteczną metodą na zmniejszenie lub nawet całkowite zniwelowanie zadłużenia.
• przedwczesność powództwa – możesz również podnieść zarzut przedwczesności powództwa, jeśli uważasz, że wierzyciel nie miał jeszcze prawa do wytoczenia powództwa. Przykładowo, jeśli w umowie ustalono, że wierzyciel może domagać się zapłaty dopiero po upływie określonego terminu, a termin ten jeszcze nie minął, możesz twierdzić, że roszczenie jest przedwczesne. Tak samo wierzyciel powinien dać Ci szansę na polubowne załatwienie sprawy, a nie zaskakiwać powództwem. W takim przypadku sąd może oddalić powództwo jako przedwczesne.

Pamiętaj, że każda sprawa jest inna, dlatego warto dokładnie przemyśleć swoją sytuację i wybrać najlepszą strategię obrony.

Co jeśli sąd odrzuci twój sprzeciw? Taka sytuacja może mieć miejsce, jeśli np. złożyłeś go po terminie lub nie spełnił on wymogów formalnych. Odrzucenie sprzeciwu skutkuje tym, że nakaz zapłaty staje się prawomocny, co oznacza, że możesz być zmuszony do zapłaty kwoty wskazanej w nakazie, a wierzyciel może rozpocząć egzekucję komorniczą.

Jeśli odrzucenie sprzeciwu wynika z przyczyn, na które nie miałeś wpływu, np. z powodu choroby, możesz złożyć wniosek o przywrócenie terminu na złożenie sprzeciwu. W takim wniosku musisz jednak przekonująco wyjaśnić, dlaczego nie byłeś w stanie dotrzymać pierwotnego terminu. Złożenie wniosku o przywrócenie terminu musi nastąpić w ciągu tygodnia od momentu ustania przeszkody, która uniemożliwiła ci złożenie sprzeciwu na czas.

Ważne jest, aby działać szybko i skonsultować się z prawnikiem, jeśli znajdziesz się w takiej sytuacji.

Jednym z pierwszych pytań, które mogą pojawić się, gdy zastanawiasz się nad złożeniem sprzeciwu od nakazu zapłaty, jest kwestia kosztów. Dobrą wiadomością jest to, że samo wniesienie sprzeciwu od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, jak i w elektronicznym postępowaniu upominawczym (EPU), jest bezpłatne. Nie musisz więc martwić się o opłaty sądowe na tym etapie.

Wpływ wniesienia sprzeciwu na koszty procesu

Samo złożenie sprzeciwu od nakazu zapłaty nie wiąże się z żadnymi opłatami sądowymi. Jednak złożenie sprzeciwu od nakazu zapłaty generuje koszty procesowe na dalszym etapie sprawy.

Po wniesieniu sprzeciwu nakaz zapłaty traci moc, a sprawa przechodzi do rozpatrzenia w zwykłym trybie postępowania cywilnego. To oznacza, że sąd będzie musiał przeprowadzić pełne postępowanie dowodowe, co może wiązać się z dodatkowymi kosztami. Na koniec sąd orzeknie koszty procesu wg opłat właściwych dla postępowania zwykłego, które są wyższe niż w postępowaniu upominawczym, nakazowym i EPU.

• Koszty zastępstwa procesowego– jeśli korzystasz z pomocy prawnika, sąd orzekając o kosztach procesu zasądza także koszty zastępstwa procesowego wg stawek minimalnych radców prawnych i adwokatów. Stawki te są niższe w postępowaniu upominawczym, nakazowym i EPU, a wyższe w postępowaniu zwykłym. Wobec tego, że sprzeciw przenosi sprawę do postępowania zwykłego, zasądzone koszty zastępstwa procesowego w orzeczeniu kończącym sprawę będą wyższe. Nie należy tych kosztów zastępstwa mylić z kosztami prawnika ponoszonymi wg umowy z klientem, które zresztą też są zwykle wyższe im więcej nakładu pracy wymaga prowadzenie sprawy.
• Koszty sądowe – chociaż złożenie sprzeciwu jest bezpłatne, to w toku postępowania mogą pojawić się inne opłaty, np. opłaty za złożenie wniosków dowodowych, powołanie biegłego, czy inne czynności procesowe. Ponadto, chociażby w EPU opłata wynosi 1,25% wartości przedmiotu sporu, natomiast w postępowaniu zwykłym generalnie 5%. W orzeczeniu kończącym sprawę sąd będzie orzekał opłatę sądową właściwą dla postępowania zwykłego zwykłego, czyli wyższą.
• Koszty prawnicze i okołoprocesowe – proces sądowy wymaga przygotowania odpowiednich dokumentów, dowodów i udziału w rozprawach, co generuje koszty prawnicze, a także koszty współpracy ze specjalistami.

Koszty procesu ponosi przegrany

Wynik postępowania wpływa na ostateczne rozliczenie kosztów procesowych. Jeśli wygrasz w całości, sąd obciąży stronę przeciwną obowiązkiem pokrycia wszystkich kosztów, które poniosłeś w związku z procesem. Obejmuje to zarówno koszty zastępstwa procesowego, jak i opłaty sądowe i inne koszty, które mogły pojawić się w trakcie postępowania.

Jeśli wygrałeś, ale w części, sąd orzeknie poniesienie kosztów procesu stosunkowo do wygranej. Przykładowo, jeśli wygrałeś sprawę w połowie, sąd rozłoży koszty równo pomiędzy obie strony.

Jeśli jednak przegrasz w całości, sąd zasądzi od Ciebie koszty procesu i to Ty będziesz musiał pokryć koszty powoda, w tym również jego koszty zastępstwa procesowego oraz inne koszty związane z procesem.

Warto więc dobrze przygotować się i rozważyć racjonalność ekonomiczną obrony szukając optymalnego rozwiązania sprawy.

Składanie sprzeciwu od nakazu zapłaty może wydawać się prostym procesem, ale wiele osób popełnia błędy, które mogą mieć poważne konsekwencje. Aby pomóc Ci ich uniknąć, omówimy najczęstsze pułapki i podpowiemy, jak ich uniknąć.

Błędy formalne – na co zwrócić uwagę?

Przy składaniu sprzeciwu od nakazu zapłaty kluczowe jest spełnienie wszystkich wymogów formalnych. Ich brak może spowodować, że sąd odrzuci Twoje pismo bez merytorycznego rozpatrzenia sprawy. Oto najczęstsze błędy, których warto unikać:

• niepełne dane stron – w sprzeciwie koniecznie podaj pełne dane swoje oraz powoda (wierzyciela). Oznacza to, że musisz dokładnie wpisać imię, nazwisko, adres oraz numer PESEL lub NIP, jeśli jesteś przedsiębiorcą. Niedokładne lub brakujące dane mogą spowodować, że pismo zostanie uznane za nieprawidłowe.
• brak podpisu – sprzeciw musi być podpisany własnoręcznie przez Ciebie lub Twojego pełnomocnika. Brak podpisu sprawia, że pismo nie może otrzymać biegu;
• brak zakresu zaskarżenia – zakres zaskarżenia określa, w jakim zakresie nakaz zapłaty traci moc na skutek sprzeciwu;
• niewłaściwy sąd – sprzeciw należy złożyć do tego samego sądu, który wydał nakaz zapłaty. Upewnij się, że poprawnie wskazałeś sąd w treści pisma i że sprzeciw trafi na właściwy adres;
• uchybienie terminu – bardzo ważne jest, aby sprzeciw został złożony w terminie. Przekroczenie tego terminu może skutkować odrzuceniem sprzeciwu. Wtedy pozostaje tylko wniosek o przywrócenie terminu.

Jeśli popełnisz któryś z powyższych błędów, sąd może wezwać Cię do ich uzupełnienia, pod warunkiem, że sprzeciw został złożony w terminie (art. 130 KPC). Takie wezwanie oznacza, że masz dodatkowy czas na poprawienie błędów, zazwyczaj wynosi on tydzień. Warto jednak pamiętać, że możliwość uzupełnienia braków zależy od rodzaju uchybienia, dlatego nie warto ryzykować błędów.

W tej sekcji znajdziesz praktyczne porady, które pomogą ci skutecznie bronić się przed roszczeniami powoda.

Jak ocenić zasadność roszczenia powoda?

Pierwszym krokiem, który powinieneś podjąć, jest dokładne przeanalizowanie treści nakazu zapłaty oraz dokumentów dołączonych przez powoda. Zastanów się, czy roszczenie jest uzasadnione. Czy rzeczywiście jesteś winny wskazaną kwotę? Czy wierzyciel prawidłowo wyliczył należności?

Zwróć uwagę na takie elementy jak:

• podstawy prawne roszczenia – sprawdź, czy powód powołał się na odpowiednie przepisy prawa, które uzasadniają jego żądanie.
• kwota roszczenia – czy zgadza się z twoimi wyliczeniami? Czy obejmuje wszystkie płatności, które już zostały uregulowane?
• materiał dowodowy – przejrzyj dokładnie faktury, umowy, wezwania do zapłaty i inne dokumenty. Czy wszystko jest zgodne z rzeczywistością?

Jeśli znajdziesz jakiekolwiek nieprawidłowości lub masz wątpliwości co do zasadności roszczenia, może być to podstawą do wniesienia sprzeciwu.

Czy warto skorzystać z pomocy prawnika?

Zastanawiasz się, czy warto zaangażować prawnika? W wielu przypadkach odpowiedź brzmi: tak. Choć składanie sprzeciwu nie jest zbyt skomplikowane, profesjonalna pomoc może znacząco zwiększyć twoje szanse na wygraną.

Prawnik dokładnie przeanalizuje sprawę, wskaże, na czym skupić się w sprzeciwie i jakie dowody są kluczowe. Zadba również o to, aby twój sprzeciw spełniał wszystkie wymogi prawne, co pomoże uniknąć błędów formalnych. W przypadku skomplikowanych spraw prawnik może przedstawić mocniejsze argumenty na twoją korzyść. Choć usługi prawnika wiążą się z kosztami, mogą okazać się inwestycją, która pomoże ci uniknąć poważniejszych wydatków związanych z przegraną sprawą.

Potrzebujesz wsparcia prawnika? Masz sprawę w sądzie? Jako radca prawny specjalizuję się w takich sytuacjach i pomagam Klientom skutecznie prowadzić sprawy o zapłatę. Prowadzę kancelarię, która oferuje pomoc zarówno osobiście, jak i zdalnie, dzięki czemu mogę wspierać Klientów niezależnie od miejsca zamieszkania. Zapraszam do kontaktu!