Jak prawidłowo rozwiązać umowę o pracę na różne sposoby?

Kodeks pracy przewiduje możliwości rozwiązania umowy o pracę w art. 30 § 1^[1]https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19740240141/U/D19740141Lj.pdf. Znajdziesz tam cztery opcje:

• poprzez porozumienie stron – między pracodawcą a pracownikiem,
• poprzez jednostronne wypowiedzenie umowy z zachowaniem okresu wypowiedzenia,
• poprzez jednostronne oświadczenie bez zachowania okresu wypowiedzenia,
• po zakończeniu okresu trwania umowy (dla umów na czas określony).

Umowę na czas nieokreślony można rozwiązać na jeden z trzech pierwszych ww. sposobów. Natomiast umowy na czas określony i okres próbny – na jeden z czterech.

Jak rozwiązać umowę za porozumieniem stron?

Taki sposób zakończenia stosunku pracy ma charakter polubowny. Pracownik i pracodawca dogadują się w szczegółach, np. kiedy umowa się zakończy.

Do skutecznego wypowiedzenia za porozumieniem stron dochodzi poprzez rozmowę i podpisanie dokumentu. Pracownik może przyjść w tej sprawie do pracodawcy albo pracodawca do pracownika. Kluczowe jest to, czy strony dojdą do zgodnego stanowiska.

Jako pracownik możesz od razu mieć ze sobą przygotowany i wydrukowany wzór wypowiedzenia umowy za porozumieniem stron. Po rozmowie Ty i szef podpiszecie dokument. Wywoła to zamierzony skutek i umowa zostanie rozwiązana na Waszych warunkach.

Pamiętaj jednak, że rozmowa na temat obustronnego rozwiązania stosunku pracy wcale nie musi prowadzić do takiego skutku. Przełożony może Ci zaproponować inną umowę, inne warunki pracy. Jeśli zmienisz swoją decyzję, to zamiast rozwiązywać umowę, możesz podpisać nową.

Jak skutecznie rozwiązać umowę z wypowiedzeniem?

Rozwiązanie umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia jest jednostronne. Decyduje o tym albo pracownik, albo pracodawca. Bardzo istotne są tutaj okresy wypowiedzenia, które są liczone na różne sposoby.

Jeśli to przełożony wypowie Ci umowę, to musi podać przyczynę. Pamiętaj, że jeśli rozwiąże z Tobą stosunek pracy w sposób nieuzasadniony, to możesz skierować odwołanie do sądu pracy.

Aby zakończenie stosunku pracy z wypowiedzeniem było skuteczne, należy dostarczyć drugiej stronie stosowny dokument. Jeżeli to Ty chcesz wykazać inicjatywą, przygotuj pismo i nadaj tytuł: „Wypowiedzenie umowy o pracę”. Następnie opisz w treści, czego sprawa dotyczy i określ stosowny okres wypowiedzenia.

Okresy wypowiedzenia należy liczyć w dniach, tygodniach lub miesiącach. Wszystko zależy od rodzaju umowy i okresu przepracowanego w firmie. W jednych okolicznościach okres wypowiedzenia kończyć się będzie zawsze ostatniego dnia miesiąca. W drugich – zawsze w sobotę.

Więcej na temat okresów wypowiedzenia przeczytasz w dalszej części artykułu.

Jak wygląda rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia?

Jest to kolejny sposób, z którego może skorzystać każda ze stron. Jeżeli to przełożony podejmuje taką decyzję, to podobnie jak w przypadku wypowiedzenia, musi podać przyczynę. Ale to nie wszystko.

KP dokładnie określa, kiedy pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia. Pierwszy z nich to tzw. dyscyplinarka określona w art. 52. Z kolei art. 53 mówi nam o okolicznościach, które wynikły nie z winy pracownika.

Na podstawie art. 52 możesz zostać zwolniony, jeżeli:

• w sposób poważny naruszyłeś swoje podstawowe obowiązki w pracy,
• popełniłeś przestępstwo, które jest oczywiste bądź stwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu,
• z własnej winy straciłeś uprawnienia niezbędne do wykonywania pracy na dotychczas zajmowanym przez Ciebie stanowisku.

Pracodawca musi najpierw dowiedzieć się, że któraś z ww. sytuacji miała miejsce. Następnie ma jeden miesiąc na rozwiązanie umowy. Jeżeli przekroczy ten termin, to zakończenie stosunku pracy nie będzie skuteczne.

W art. 53 widnieją przyczyny niezawinione po stronie pracownika, czyli:

• niezdolność do pracy z powody określonej czasowo choroby,
• nieobecność w pracy, wprawdzie usprawiedliwiona przez pracownika, jednak trwająca dłużej niż jeden miesiąc.

Pierwsze z tych okoliczności wymagają doprecyzowania. Po pierwsze mowa tu u chorobie trwającej powyżej trzech miesięcy. Przy czym musi tu zaistnieć dodatkowy warunek – pracownik był zatrudniony krócej niż sześć miesięcy.

Po drugie: pracownik choruje dłużej niż wynosi łączny czas pobierania z tego tytułu wynagrodzenia oraz zasiłku – a także świadczenia rehabilitacyjnego dłużej niż trzy miesiące. Tyczy to dwóch sytuacji. Pierwsza – pracownik był zatrudniony przez minimum sześć miesięcy. Druga – niezdolność powstała w wyniku choroby zawodowej albo wskutek wypadku przy pracy.

Nie można rozwiązać umowy o pracę bez wypowiedzenia, jeśli:

• pracownik nie stawił się w pracy, bo opiekował się dzieckiem i pobierał w związku z tym zasiłek,
• pracownik cierpiał na chorobę zakaźną, pozostawał w związku z tym odosobniony i pobierał wynagrodzenie oraz zasiłek,
• pracownik wrócił do pracy, gdyż ustała przyczyna jego nieobecności.

Istnieje okoliczność, w których pracodawca powinien przywrócić pracownika do pracy. Chodzi tu o sytuację, gdy pracownik zgłosi gotowość powrotu do swoich obowiązków niezwłocznie po ustaniu przyczyn niezawinionych. Musi się to odbyć w terminie 6 miesięcy od rozwiązania umowy.

Jako pracownik też możesz na tej drodze rozwiązać umowę. Pozwala na to art. 55, podając dwie okoliczności. Pierwsza z nich dotyczy sytuacji, w której:

• lekarz w wydanym orzeczeniu stwierdzi, że warunki pracy są szkodliwe dla Twojego zdrowia,
• wobec powyższego szef nie przeniesie Cię do innej pracy – zgodnie z terminem zawartym w orzeczeniu lekarskim.

Pamiętaj, że Twoje nowe obowiązki nie tylko muszą być odpowiednie ze względu na Twój stan zdrowia, ale też adekwatne do Twoich kwalifikacji.

Druga sytuacja to taka, w której przełożony poważnie naruszył obowiązki wobec Ciebie. Nie zapomnij, że jeśli do tego dojdzie, to należeć Ci się będzie odszkodowanie z tego tytułu.

Jeśli chcesz rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, to jako pracownik musisz uzasadnić swoją decyzję.

Tak samo jak w przypadku umowy na czas określony umowę na okres próbny można rozwiązać na jeden z czterech sposobów. Jeśli taka umowa się po prostu skończy, a pracodawca nie będzie chciał z Tobą podpisać nowej umowy (na czas określony albo nieokreślony), to rozwiązanie będzie skuteczne.

Jednak, gdy dojdzie do rozwiązania z wypowiedzeniem, to jego okres może wynosić:

• dwa tygodnie – gdy umowa została zawarta na trzy miesiące,
• jeden tydzień – jeśli umowa jest dłuższa niż dwa tygodnie, ale krótsza niż trzy miesiące,
• 3 dni robocze – gdy umowa jest krótsza niż dwa tygodnie.