Ile wynosi odszkodowanie za bezprawne zwolnienie z pracy?
Pracownik może otrzymać zwolnienie, ale musi to się odbyć zgodnie z przepisami Kodeksu pracy. Za nieuzasadnione i bezprawne rozwiązanie umowy należy Ci się odszkodowanie. Zabiegaj o nie szczególnie wtedy, gdy pracodawca nie będzie mógł Cię przywrócić do pracy. Ale jak uzyskać stosowną rekompensatę? Na to i inne pytania znajdziesz odpowiedzi w niniejszym artykule.
Jakie są podstawy dochodzenia odszkodowania?
Kodeks pracy określa uprawnienia pracownika w sytuacji, gdy doszło do bezprawnego zwolnienia z pracy. Art. 47 tejże ustawy daje Ci możliwość dochodzenia odszkodowania. Ale prócz tego potrzebne są podstawy w materii faktów.
Przede wszystkim musi dojść do sytuacji, w której pracodawca wypowiedział lub rozwiązał umowę o pracę bez zachowania odpowiednich warunków. Może to być brak podania przyczyny zakończenia umowy lub brak zachowania formy pisemnej.
Bardzo ważne jest także to, by przywrócenie Cię do pracy było niemożliwe lub niecelowe. Pamiętaj, że jeśli sąd pracy uzna, że przy zwolnieniu doszło do naruszenia przepisów, może orzec o przywróceniu Cię do pracy na poprzednich warunkach. Jednak gdy to nie może dojść do skutku, wówczas orzeknie o odszkodowaniu.
Zgodnie z art. 30 §4 Kp [1]https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19740240141/U/D19740141Lj.pdf pracodawca musi podać powód zwolnienia. Jeśli tego nie uczyni, masz solidną podstawę do ubiegania się o odszkodowanie.
Pracodawca także naruszy przepisy, jeśli zastosuje okres wypowiedzenia krótszy, niż opisuje to ustawa (z wyjątkiem – art. 361 Kp). Art. 34 i 36 dokładnie podają długość trwania okresów wypowiedzenia dla umów na okres próbny, czas określony i nieokreślony.
Nie możesz jednocześnie uzyskać przywrócenia do pracy i odszkodowania. Pracownikowi przysługuje przywrócenie ALBO odszkodowanie.
Art. 56 §1 Kp:
Pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie, przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowanie. O przywróceniu do pracy lub odszkodowaniu orzeka sąd pracy.
Jak obliczyć wysokość odszkodowania?
Jako pracownik zawsze otrzymasz odszkodowanie w wartości brutto. Od tej kwoty nie są bowiem odprowadzane podatki. Z odszkodowania nie opłacisz również składki do ZUS-u.
Zasady obliczania odszkodowania są takie same jak wtedy, gdy ustala się ekwiwalent pieniężny za urlop. Mówi o tym § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. [2]https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19960620289/O/D19960289.pdf
Aby obliczyć odszkodowanie dla konkretnego przypadku, trzeba najpierw ustalić podstawę wyliczenia odszkodowania. W grę wchodzą tu zarówno stałe jak i zmienne składniki wynagrodzenia.
Składniki stałe zawsze występują w wartości za miesiąc, w którym nabyłeś prawo do odszkodowania. Natomiast dla składników zmiennych przysługujących przez maksimum jeden miesiąc trzeba wyliczyć średnią z trzech miesięcy przed nabyciem prawa do odszkodowania.
Dla składników zmiennych przysługujących dłużej niż 1 miesiąc także trzeba wyliczyć średnią. Czyni się to dla okresu 12 miesięcy przed nabyciem prawa do odszkodowania.
Niektóre składniki trzeba wyłączyć ze stosunku pracy. Będą to np. wypłaty jednorazowe, wynagrodzenia chorobowe czy nagrody jubileuszowe.
Przykład. Pani Marta otrzymała wypowiedzenie umowy o pracę, lecz pracodawca nie podał powodu. Miała 5-letni staż pracy w tej firmie. Zajmowała się sprzedażą usług telekomunikacyjnych.
Pensja zasadnicza Pani Marty wynosiła 4500 zł. Oprócz tego przysługiwała jej premia, wynosząca 2% od sprzedaży. W ostatnich 3 miesiącach jej premie wyniosły odpowiednio: 330 zł, 390 zł i 370 zł.
Pani Marta chce teraz uzyskać odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, adekwatny do jej czasu zatrudnienia. A zatem – za 3 miesiące.
Przystępując do obliczeń, trzeba najpierw wyliczyć średnią z premii za ostatnie 3 miesiące:
(333 zł + 390,5 zł + 370 zł) / 3 = 1093,5 zł / 3 = 364,5 zł
Podstawa odszkodowania będzie więc sumą pensji zasadniczej i wyliczonej średniej z premii: 4500 zł + 364,5 zł = 4864,5 zł
Skoro odszkodowanie będzie równe wartości wynagrodzenia za 3-miesięczny okres wypowiedzenia, to uzyskaną wyżej wartość należy pomnożyć przez 3:
4864,5 zł x 3 = 14 593,5 zł
Takie właśnie odszkodowanie może uzyskać Pani Marta.
Ile wynosi odszkodowanie w poszczególnych sytuacjach rozwiązania umowy o pracę?
Odszkodowanie nie może być niższe niż wynagrodzenie za okres wypowiedzenia. Kwota będzie warta wynagrodzeniu za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy. Dotyczy to umów na czas określony i nieokreślony.
Jeśli pracownik miał umowę na czas określony, to sąd w pewnych okolicznościach może mu przyznać wyłącznie odszkodowanie. Dzieje się tak, jeśli:
- umowa skończyła się przed wydaniem orzeczenia przez sąd pracy,
- przywrócenie do pracy jest niewskazane ze względu na krótki czas do zakończenia umowy.
W takim przypadku wartość odszkodowania jest równa wynagrodzeniu należnemu pracownikowi za okres do dnia zakończenia umowy. Przy czym nie może być to więcej niż 3 miesiące.
A co, jeśli pracodawca bezprawnie rozwiązał umowę na okres próbny? Wówczas dostaniesz odszkodowanie w wartości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała obowiązywać.
Jak dochodzić odszkodowania?
Jeśli chcesz dochodzić odszkodowania za bezprawne zwolnienie z pracy, to musisz złożyć pozew do sądu pracy. Taki dokument winien być nie tylko pieczołowicie przygotowany pod kątem formy, ale też solidnie uzasadniony.
Pozew powinien jasno informować sąd, z jaką sprawą się zwracasz. Chodzi tu nie tylko o odpowiedni tytuł dokumentu, ale też określenie sądu, oznaczenie stron, wskazanie, że oczekujesz wypłaty odszkodowania, itd.
Bardzo ważne jest udowodnienie swoich racji. Musisz się tutaj powołać na konkretne przepisy Kodeksu pracy. Ale to nie wszystko. Przedstaw dokładnie stan faktyczny.
Kluczowe jest argumentowanie zgodne z prawdą. Tzn. jeśli przykładowo pracodawca nie podał Ci przyczyny wypowiedzenia, możesz śmiało podnieść tę kwestię w sądzie. Ale jeżeli taki powód szef Ci podał, a co więcej – dostarczył na piśmie – wówczas nie możesz mówić złamaniu przez niego prawa.
W sporządzeniu pozwu, przygotowaniu do rozprawy jak i wyliczeniu odszkodowania pomoże Ci radca prawny. Skonsultuj się z nami – wspólnie poszukamy najlepszego rozwiązania Twojej sprawy.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Przypisy