Porozumienie, ugoda z dłużnikiem – jak zabezpieczyć spłatę zobowiązania?
Zastanawiasz się, jak skutecznie zabezpieczyć spłatę zobowiązania przez dłużnika? Ugoda może być kluczowym narzędziem, które pozwoli Ci nie tylko odzyskać należności, ale także uniknąć długotrwałych i kosztownych procesów sądowych. W tym artykule dowiesz się, czym jest ugoda z dłużnikiem, jakie są jej rodzaje oraz jakie korzyści może przynieść zarówno Tobie, jak i dłużnikowi. Poznaj różnice między ugodą pozasądową a sądową i zdecyduj, która z nich najlepiej odpowiada Twoim potrzebom.
Co to jest ugoda z dłużnikiem?
Definicja ugody
Ugoda z dłużnikiem to porozumienie, które może znacząco ułatwić proces odzyskiwania należności. Ale czym dokładnie jest ugoda? To umowa zawierana między Tobą a dłużnikiem, w której obie strony zgadzają się na wzajemne ustępstwa. Celem jest uniknięcie dalszych sporów i ustalenie warunków, na jakich dług zostanie spłacony.
Dlaczego warto zawrzeć ugodę? Przede wszystkim pozwala ona na szybsze i bardziej efektywne odzyskanie należności. W ramach ugody możesz negocjować nowe warunki spłaty, dostosowane do bieżącej sytuacji finansowej dłużnika. Może to obejmować rozłożenie długu na raty, przesunięcie terminu płatności czy nawet częściowe umorzenie odsetek.
Dzięki temu unikasz kosztownych i czasochłonnych procesów sądowych, a dłużnik zyskuje szansę na wywiązanie się z zobowiązań bez dodatkowego obciążenia.
art. 917 Kodeksu cywilnego
Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.
Ugoda pozasądowa vs. ugoda sądowa
Ugoda z dłużnikiem może przybrać formę pozasądową lub sądową. Każda z nich ma swoje zalety i jest stosowana w innych okolicznościach.
Ugoda pozasądowa to najczęściej stosowane rozwiązanie. Zawierasz ją bez angażowania sądu, co oznacza mniej formalności i szybsze efekty. Wystarczy, że obie strony zgodzą się na warunki ugody i podpiszą umowę. Takie porozumienie jest elastyczne i może być dostosowane do potrzeb obu stron. Jednak warto pamiętać, że w przypadku niewykonania ugody przez dłużnika, aby dochodzić swoich praw, w większości wypadków będziesz musiał skierować sprawę do sądu.
Z kolei ugoda sądowa to rozwiązanie, które formalizuje porozumienie w obecności sądu. Może być zawarta w trakcie postępowania sądowego. Ugoda sądowa ma moc prawną wyroku, co oznacza, że w przypadku niewykonania przez dłużnika, możesz od razu przejść do egzekucji komorniczej. Jest to rozwiązanie bardziej sformalizowane i może wymagać więcej czasu, ale daje Ci większą pewność prawną.
Jest jeszcze ugoda mediacyjna, która może zostać zawarta przed mediatorem zarówno na etapie postępowania sądowego, jak i poza nim. Natomiast żeby ugoda mediacyjna uzyskała moc prawną ugody zawartej przed sądem, musi zostać ona zatwierdzona przez sąd.
Co zawiera porozumienie o spłatę zadłużenia?
Zawarcie ugody z dłużnikiem to nie tylko formalność, ale przede wszystkim sposób na zabezpieczenie swoich interesów. Aby ugoda była skuteczna i wiążąca, musi zawierać kilka kluczowych elementów. Co powinno się w niej znaleźć?
Oznaczenie stron – przede wszystkim musisz precyzyjnie określić, kto jest stroną ugody. W przypadku osób fizycznych należy podać imię, nazwisko oraz adres zamieszkania. Jeśli jedną ze stron jest firma, warto uwzględnić pełną nazwę, adres siedziby, numer NIP, a także osobę reprezentującą spółkę. Należy zadbać o zgodną z prawem reprezentację. Poprawne określenie stron pozwala uniknąć nieważności porozumienia.
Określenie zobowiązania – kolejnym istotnym elementem jest dokładne określenie, czego dotyczy ugoda. Musisz wskazać, jakie zobowiązania dłużnika są objęte porozumieniem. Czy to zaległe faktury, niespłacona pożyczka, a może inne zobowiązania finansowe? Warto podać dokładne kwoty, terminy płatności oraz dokumenty, z których te zobowiązania wynikają. Podpisanie porozumienia jest takze uznaniem długu w postaci określonej w jego treści.
Harmonogram spłat – w ugodzie powinieneś również jasno określić, w jaki sposób dług zostanie spłacony. Może to być jednorazowa płatność lub spłata w ratach. W przypadku ratalnej spłaty ważne jest, aby ustalić konkretny harmonogram – daty, do których poszczególne raty muszą być uregulowane, oraz kwoty każdej z nich. Im bardziej szczegółowy będzie harmonogram, tym łatwiej będzie go egzekwować.
Sankcje za niewykonanie porozumienia – nie można zapomnieć o określeniu konsekwencji w przypadku, gdy dłużnik nie dotrzyma warunków ugody. Mogą to być na przykład podwyższone odsetki za opóźnienie, prawo do natychmiastowego dochodzenia całej kwoty w przypadku opóźnienia w spłacie raty, czy możliwość odstąpienia od ugody i skierowania sprawy do sądu. Takie zapisy mają na celu zmotywowanie dłużnika do terminowego wywiązywania się z zobowiązań.
Zabezpieczenia – aby jeszcze bardziej zadbać o swoje interesy, warto rozważyć wprowadzenie dodatkowych zabezpieczeń do ugody. Może to być np. weksel in blanco, dobrowolne poddanie się egzekucji w akcie notarialnym, czy przewłaszczenie na zabezpieczenie. Dzięki temu, nawet jeśli dłużnik nie wywiąże się z porozumienia, będziesz miał skuteczne narzędzie dochodzenia należności.
Jakie warunki ugody należy negocjować?
Skoro ugoda to czynienie wzajemnych ustępstw, to nieodłącznym elementem jej zawierania są negocjacje. Aby ugoda była korzystna i możliwa do wykonania, warto dokładnie przemyśleć, jakie warunki będą najlepiej chronić Twoje interesy, jednocześnie dając dłużnikowi szansę na wywiązanie się ze zobowiązań.
Jednym z głównych obszarów negocjacji jest ustalenie warunków spłaty zadłużenia, takie jak:
- przesunięcie terminu płatności – jeżeli dłużnik ma chwilowe trudności finansowe, przesunięcie terminu płatności może być korzystnym rozwiązaniem. Ustalenie nowej daty spłaty, która będzie realna do wykonania, może zwiększyć szanse na odzyskanie należności bez konieczności angażowania sądu;
- rozłożenie długu na raty – często skutecznym rozwiązaniem jest rozłożenie długu na mniejsze, regularne płatności. Określenie wysokości rat i harmonogramu spłat pozwala dłużnikowi na stopniowe wywiązywanie się ze zobowiązań, co może być łatwiejsze do zrealizowania niż jednorazowa spłata całej kwoty. Ważne jest, aby raty były w takiej wysokości, by dłużnik mógł je regularnie spłacać, ale jednocześnie na tyle wysokie, abyś nie czekał zbyt długo na pełne rozliczenie długu;
- umorzenie odsetek lub ich części – w niektórych przypadkach warto rozważyć umorzenie części odsetek, aby skłonić dłużnika do szybszej spłaty długu. To może być dobra zachęta dla dłużnika, który widzi, że unikasz dodatkowych kosztów, jeśli spłaci główną kwotę długu zgodnie z ustalonym harmonogramem.
Negocjując te warunki, pamiętaj, że Twoim celem jest zabezpieczenie spłaty długu. Dostosuj warunki do możliwości dłużnika, ale nie rezygnuj z zabezpieczeń, które zagwarantują wykonanie porozumienia.
Sposoby zabezpieczenia wykonania ugody
Zawarcie ugody to dopiero pierwszy krok – kluczowe jest zapewnienie, że dłużnik wywiąże się z ustalonych zobowiązań. W tym celu warto wprowadzić do ugody odpowiednie zabezpieczenia, które dadzą Ci pewność, że w razie problemów z realizacją ugody, będziesz miał narzędzia prawne do odzyskania należności.
Weksel – jednym z najpopularniejszych zabezpieczeń jest weksel. Weksle pozwalają na szybsze i prostsze dochodzenie roszczeń, ponieważ mogą stanowić podstawę do uzyskania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. Warto zabezpieczyć ugodę wekslem in blanco, co daje możliwość wypełnienia go na kwotę odpowiadającą aktualnemu zadłużeniu, jeśli dłużnik nie wywiąże się z umowy.
Dobrowolne poddanie się egzekucji – to jedno z najskuteczniejszych zabezpieczeń, które możesz wprowadzić do ugody. Polega ono na tym, że dłużnik w specjalnym akcie notarialnym oświadcza, że poddaje się egzekucji do określonej kwoty, jeśli nie wywiąże się z warunków porozumienia. Taki akt notarialny ma moc wyroku sądowego, co oznacza, że w razie niewykonania ugody możesz bezpośrednio udać się do komornika i złożyć wniosek egzekucyjny, bez potrzeby przechodzenia przez pełne postępowanie sądowe.
Hipoteka na nieruchomości – jeśli dłużnik posiada nieruchomość, możesz rozważyć zabezpieczenie ugody poprzez ustanowienie hipoteki. To mocne zabezpieczenie, które sprawia, że w razie niewywiązania się z ugody, będziesz miał prawo dochodzić zaspokojenia z nieruchomości, nawet jeśli dłużnik nie posiada innych aktywów.
Przewłaszczenie na zabezpieczenie – innym skutecznym sposobem zabezpieczenia jest przewłaszczenie na zabezpieczenie. Polega to na tym, że dłużnik przenosi na Ciebie własność określonej rzeczy (np. pojazdu, maszyn) jako zabezpieczenie spłaty długu. Jeśli dłużnik spłaci zobowiązanie zgodnie z ugodą, własność zostaje mu zwrócona. W przeciwnym razie możesz sprzedać rzecz, aby odzyskać swoje należności.
To tylko niektóre ze sposób zabezpieczenia wykonania porozumienia. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule o sposobach zabezpieczenia zapłaty ceny.
Korzyści z ugody dla dłużnika i wierzyciela
| Korzyści dla wierzyciela | Korzyści dla dłużnika |
|---|---|
| Szybsze odzyskanie należności – ugoda pozwala z reguły na szybsze należności, bez konieczności przeprowadzenia długotrwałego postępowania sądowego. | Uniknięcie kosztów sądowych i komorniczych Zawarcie ugody pozwala dłużnikowi uniknąć dodatkowych kosztów związanych z postępowaniem sądowym i ewentualną egzekucją komorniczą. Zamiast ponosić wysokie opłaty sądowe, koszty zastępstwa procesowego oraz opłaty komornicze, dłużnik może skupić się na spłacie rzeczywistego długu. |
| Niższe koszty – podobnie jak dłużnik, Ty również unikasz kosztów związanych z postępowaniem sądowym, takich jak opłaty sądowe czy koszty zastępstwa procesowego. | Ochrona przed egzekucją komorniczą – w egzekucji komornik ma prawo zająć część wynagrodzenia, konto bankowe czy inne składniki majątku dłużnika. Dla wielu osób oznacza to poważne komplikacje w codziennym życiu. Ugoda pozwala dłużnikowi uniknąć tych restrykcji i daje możliwość spłaty długu w sposób bardziej kontrolowany i dostosowany do jego sytuacji. |
| Zabezpieczenie interesów prawnych – zawierając ugodę, możesz wprowadzić do niej odpowiednie zabezpieczenia, takie jak weksel, poddanie się egzekucji czy przewłaszczenie. Dzięki temu w przypadku niewywiązania się z ugody przez dłużnika, będziesz mógł szybko dochodzić swoich praw. | Poprawa płynności finansowej – dzięki możliwości negocjacji warunków spłaty, dłużnik może uzyskać dogodniejsze warunki, takie jak rozłożenie długu na raty czy przesunięcie terminu płatności. To daje widoki na spłatę zadłużenia zgodnie z możliwościami płatniczymi. |
| Zabezpieczenie kontrahenta – w przypadku, gdy Twoim dłużnikiem jest kontrahent, z którym chciałbyś kontynuować współpracę, ugoda pozwala na zachowanie dobrych relacji. Jeśli sytuacja finansowa klienta ulegnie poprawie, to będziesz dalej beneficjentem współpracy biznesowej. | Zachowanie relacji – w przypadku przedsiębiorców, zawarcie ugody pozwala na utrzymanie dobrych relacji z wierzycielem, co może być kluczowe dla przyszłych interesów. Unikanie sporów sprzyja dalszej współpracy i może prowadzić do budowy zaufania między stronami. |
Skutki zawarcia porozumienia
Jak zawarcie ugody wpływa na przedawnienie długu?
Zawarcie ugody z dłużnikiem ma bezpośredni wpływ na bieg terminu przedawnienia roszczeń. Ale co to dokładnie oznacza dla Ciebie? Przede wszystkim, zawarcie ugody jest równoznaczne z uznaniem roszczenia. Skoro tak, to w momencie zawarcia ugody dochodzi do przerwania biegu terminu przedawnienia. Oznacza to, że czas, który miałby upłynąć do przedawnienia długu, jest resetowany, a termin przedawnienia zaczyna biec od nowa.
Dlaczego to jest ważne? Jeśli nie podejmiesz żadnych działań celem dochodzenia należności, roszczenie może się przedawnić, co uniemożliwi Ci skuteczne dochodzenie swoich należności na drodze prawnej. Ugoda zabezpiecza Cię przed tym ryzykiem, dając więcej czasu na odzyskanie długu. W praktyce oznacza to, że nawet jeśli dłużnik nie wywiąże się z nowo ustalonych warunków, masz prawo podjąć działania sądowe, korzystając z przerwanego terminu przedawnienia.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 września 2002 r., II CKN 1312/00
Zwrócenie się przez dłużnika do wierzyciela o rozłożenie należności głównej na raty i zwolnienie z obowiązku zapłaty odsetek za opóźnienie może stanowić uznanie roszczenia (art. 123 § 1 pkt 2 KC) także wtedy, gdy proponowane porozumienie między stronami nie doszło do skutku.
Ugoda z dłużnikiem a postępowanie nakazowe
Zawarcie ugody z dłużnikiem może dać Ci możliwość skorzystania z postępowania nakazowego w sytuacji, gdy dłużnik nie wywiąże się z warunków porozumienia. Postępowanie nakazowe to uproszczona i szybka procedura, w której sąd na podstawie dowodów przedstawionych przez wierzyciela wydaje nakaz zapłaty bez konieczności przeprowadzania długotrwałego procesu. To oznacza, że koszty sądowe są znacznie niższe, a cała procedura trwa zdecydowanie krócej niż standardowe postępowanie.
Dlaczego to jest istotne? Jeśli dłużnik nie dotrzyma warunków ugody, możesz szybko uzyskać nakaz zapłaty, który stanowi tytuł egzekucyjny. Na jego podstawie możesz natychmiast złożyć wniosek o egzekucję komorniczą. To rozwiązanie znacząco przyspiesza proces odzyskiwania należności i zwiększa Twoje szanse na skuteczne wyegzekwowanie długu, eliminując konieczność przechodzenia przez czasochłonne i kosztowne procesy sądowe.
Ugoda w sprawie spłaty zadłużenia pozwala uzyskać nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym. Taki nakaz jako tytuł egzekucyjny pozwala skierować sprawę bezpośrednio do egzekucji komorniczej.
Co zrobić w przypadku niewykonania ugody?
Skutki niewykonania porozumienia
Co zrobić, jeśli dłużnik nie wywiązuje się z warunków zawartej ugody pozasądowej? Taka sytuacja może być frustrująca, ale ważne jest, abyś wiedział, jakie masz możliwości. Gdy dłużnik nie realizuje ustaleń, traktuje się to jak niewykonanie umowy, co oznacza, że możesz podjąć dalsze kroki prawne.
Niewykonanie ugody pozasądowej nie oznacza automatycznej możliwości skierowania sprawy do komornika. Musisz najpierw przejść przez proces sądowy, aby uzyskać tytuł egzekucyjny. Dlatego tak istotne jest, aby już w momencie sporządzania ugody zawrzeć zapisy, które ułatwią Ci dochodzenie należności w przypadku problemów z jej realizacją. Przykładem może być zapis o natychmiastowej wymagalności całej kwoty w przypadku opóźnienia w płatnościach.
Jak egzekwować należności po niewykonaniu ugody?
Jeśli dłużnik nie dotrzymał warunków ugody, masz kilka opcji do rozważenia. Pierwszym krokiem jest skierowanie sprawy do sądu, aby uzyskać tytuł egzekucyjny. Możesz to zrobić, składając pozew o zapłatę, co daje Ci prawo do dochodzenia roszczeń na drodze sądowej.
Jednak jeśli zawarłeś w ugodzie klauzulę o poddaniu się przez dłużnika egzekucji, Twoja sytuacja jest znacznie prostsza. Taka klauzula oznacza, że dłużnik zgodził się, aby ugoda miała moc prawną tytułem egzekucyjnym. W praktyce oznacza to, że jeśli dłużnik nie wywiąże się z warunków porozumienia, nie musisz przechodzić przez pełne postępowanie sądowe.
W takim przypadku wystarczy, że udasz się do komornika i złożysz wniosek egzekucyjny. Komornik na podstawie tej ugody, jako tytułu egzekucyjnego, może od razu przystąpić do zajęcia majątku dłużnika. To rozwiązanie jest szybkie i skuteczne, ponieważ omija długotrwałe procesy sądowe.
Jeżeli ugoda zawierała inne zabezpieczenia, takie jak weksel, hipoteka czy przewłaszczenie, również możesz szybko przystąpić do egzekucji na ich podstawie. W przypadku posiadania weksla, na przykład, możesz złożyć wniosek o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, co znacząco przyspieszy cały proces.
Ugoda z dłużnikiem i jej wykonanie – jak to zrobić profesjonalnie?
Zawarcie ugody z dłużnikiem to skuteczny sposób na zabezpieczenie swoich interesów i szybkie odzyskanie należności. Jednak, aby ugoda była naprawdę skuteczna, musi być starannie przemyślana i profesjonalnie zabezpieczona. Niewykonanie ugody przez dłużnika nie oznacza, że jesteś bezbronny – istnieje wiele narzędzi prawnych, które mogą Cię wesprzeć w dochodzeniu roszczeń.
Jeśli masz wątpliwości co do sporządzenia ugody lub chcesz mieć pewność, że wszystkie Twoje interesy są właściwie zabezpieczone, warto skorzystać z profesjonalnej pomocy prawnej.
Mogę pomóc Ci nie tylko w sporządzeniu ugody, ale także doradzić, jakie zabezpieczenia wprowadzić, aby zabezpieczyć spłatę długu. Zachęcam Cię do skorzystania z mojej pomocy.