Skarga administracyjna na decyzję – jak odwołać się do WSA?
Praktycznie każdy przedsiębiorca spotkał się w toku prowadzenia działalności gospodarczej z aktem administracyjnym. Najczęściej przybiera on formę decyzji administracyjnej, wydawanej np. przez prezydenta miasta, wojewodę, ale także przez inne organy (np. UOKiK czy KNF). Istotne jest, że nie zawsze z decyzją przedsiębiorca musi się zgodzić. Ponadto, nie zawsze w toku odwołania administracyjnego udaje się nieprzychylną decyzję organu uchylić czy zmienić. W takiej sytuacji konieczne może się okazać wniesienie skargi administracyjnej, zwanej również potocznie odwołaniem do sądu administracyjnego. Co takie pismo powinno zawierać i kiedy należy je wnieść?
Jakie decyzje podlegają zaskarżeniu do sądu administracyjnego?
Na samym początku warto wyjaśnić, co tak naprawdę może być zaskarżone do WSA. Wniesienie skargi do sądu administracyjnego odbywa się na podstawie przepisów Ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (dalej jako: PPSA). Ustawa wymienia w kilku punktach kategorie aktów prawnych, które można zaskarżyć do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (dalej jako: WSA). Są to głównie:
- decyzje administracyjne,
- postanowienia wydawane przez organy administracji publicznej, które kończą postępowanie w sprawie,
- akty prawa miejscowego czy
- interpretacje organów podatkowych.
W tym kontekście warto wspomnieć, że każda decyzja czy akt administracyjny, aby mogła zostać zaskarżona do sądu musi być ostateczna. Co to oznacza dla podmiotów chcących wnieść skargę do WSA? W praktyce oznacza to, że aby skierować sprawę do sądu administracyjnego, konieczne jest wyczerpanie drogi odwołania od decyzji administracyjnej do organu nadrzędnego.
Zgodnie z kodeksem postępowania administracyjnego, każde postępowanie administracyjne jest dwuinstancyjne. Oznacza to, że co do zasady od każdej decyzji czy aktu administracyjnego możliwe jest odwołanie do organu nadrzędnego. Dopiero po całkowitym wyczerpaniu ścieżki administracyjnej możliwe jest skargi do sądu administracyjnego- które popularnie zwane jest “odwołaniem”.
Jakie zatem konkretnie decyzje mogą być przedmiotem skargi do sądu administracyjnego? Są to przykładowo:
- indywidualna interpretacja podatkowa,
- decyzja o wszczęciu egzekucji administracyjnej,
- decyzja o odmowie udzielenia koncesji,
- kara administracyjna nałożona przez UOKiK,
- odmowa udzielenia pozwolenia na budowę.
Jakie jeszcze akty prawa mogą być zaskarżone do WSA? Kwestię tę opisuję szczegółowo także w tekście: Skarga administracyjna do sądu (WSA) na decyzję, ale czy tylko?
Co skarga do sądu administracynego powinna zawierać?
Skarga na decyzję czy akt administracyjny jest formalnym pismem procesowym inicjującym postępowanie sądowe. Oznacza to, że zgodnie z art. 57 PPSA musi spełniać określone wymogi formalne, zostać wniesiona w określonym terminie oraz zostać należycie opłacona. Niespełnienie powyższych warunków może skutkować zwrotem pisma- co przesądzi o prawomocności decyzji administracyjnej.
Przede wszystkim skarga do sądu administracyjnego na decyzję czy akt administracyjny musi być sporządzona na piśmie. Skarga powinna zawierać zarówno kluczowe, merytoryczne kwestie (takie jak wskazanie zaskarżonej decyzji, oznaczenie organu, wykazanie interesu prawnego czy uzasadnienie prawne), jak i kwestie techniczne – takie jak oznaczenie właściwego sądu administracyjnego, dane skarżącego, listę załączników czy podpis.
Poniżej omawiam wybrane aspekty techniczne wniesienia skargi w postępowaniu sądowoadministracyjnym.
Wskazanie naruszenia prawa lub wykazanie interesu prawnego
Jednym z najważniejszych elementów skargi wnoszonej do sądu administracyjnego jest precyzyjne określenie, w jaki sposób organ administracji publicznej naruszył prawo lub interes prawny skarżącego. Oznacza to, że skarżący musi wyjaśnić, dlaczego uważa, że skarga jest uzasadniona i dlaczego organ działał w sposób niezgodny z prawem. Ten wymóg będzie spełniony, jeśli strona przedstawi co najmniej ogólny zarys problemu i wskaże, w jej ocenie, w czym polega naruszenie jej prawa lub interesu prawnego.
Oznaczenie organu w skardze do sądu administracyjnego
Jednym z kluczowych elementów skargi jest wskazanie decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności, które skarżący chce poddać kontroli sądowoadministracyjnej. Skarżący musi precyzyjnie opisać działanie lub zaniechanie organu, które jego zdaniem narusza przepisy prawa. Poprawne i zupełne wskazanie naruszenia prawa jest niezwykle istotne, ponieważ zgodnie z zasadą skargowości, to, co zostanie przez skarżącego podniesione w skardze, jest dla sądu wiążące i określa zakres sprawy do rozpatrzenia. Sąd administracyjny jest związany tzw. zakresem zaskarżenia. Błędne czy niezupełne sporządzenie zarzutów może więc pogorszyć sytuację procesową skarżącego i utrudnić mu obronę swoich interesów.
Wskazanie zaskarżonej decyzji / aktu / czynności
W tym zakresie warto nadmienić, że skarżący powinien przede wszystkim prawidłowo sformułować wniosek w swoim piśmie procesowym. Zazwyczaj będzie to wniosek o uchylenie decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
Nie jest konieczne dokładne wskazywanie przepisów prawa materialnego lub procesowego, które zostały naruszone przez organ. Sąd nie powinien także oczekiwać, że skarżący poda podstawę prawną, na której opiera swoje interesy prawne, aczkolwiek w wielu przypadkach znacznie poprawia to sytuację procesową skarżącego i zwiększa szanse pomyślnego rozpoznania sprawy.
Wysoce wskazane zatem jest sporządzenie wyczerpującego uzasadnienia – nie tylko w kontekście stanu faktycznego, ale przede wszystkim w kontekście przepisów – w tym przytoczenie konkretnych norm prawnych, które zostały naruszone.
Czy skuteczne wniesienie skargi wstrzymuje wykonalność decyzji?
W tym miejscu warto wspomnieć, że skarga do sądu administracyjnego nie ma charakteru suspensywnego, co oznacza, że z reguły nie wstrzymuje wykonalności danej decyzji. Nie ma zatem przeszkód, aby w czasie rozpatrywania skargi przez WSA organ administracji np. zablokował konto skarżącego w związku z prowadzeniem egzekucji administracyjnej czy żądał wykonania danej decyzji administracyjnej. Dotyczy to w szczególności egzekucji administracyjnej prowadzonej przez ZUS. Z tego powodu w odwołaniu od decyzji ZUS warto zawrzeć wniosek o wstrzymanie wykonalności decyzji.
Aby skutecznie wstrzymać wykonalność decyzji, należy złożyć odrębny wniosek w piśmie procesowym, zgodnie z art. 61 § 2 PPSA. Wniosek ten powinien zawierać wyczerpujące uzasadnienie faktyczne i prawne, a sąd może się do niego przychylić przede wszystkim, jeżeli zarzuty skarżącego są zasadne, a wykonanie decyzji spowoduje trudne to odwrócenia skutki (Przykładowo – wykonanie decyzji nakazującej rozbiórkę danego obiektu).
W jakim terminie należy wnieść skargę do sądu administracyjnego?
W każdym procesie sądowym terminy odgrywają kluczową rolę. Podobnie skarga do WSA musi być złożona w odpowiednim czasie. Termin ten jest terminem ustawowym, co oznacza, że nie można go wydłużyć na wniosek strony. Istnieje także zasada, że jeśli termin został przekroczony z winy strony, nie można go przywrócić, chyba że strona złoży stosowny wniosek o przywrócenie terminu, w którym przedstawi przekonujące uzasadnienie, dlaczego nie mogła dotrzymać terminu z powodu okoliczności, na które nie miała wpływu.
Warto wskazać, że przekroczenie terminu zazwyczaj skutkuje odrzuceniem skargi, a sąd ma obowiązek sprawdzenia tego aspektu, nawet jeśli strona przeciwna nie podniesie zarzutu złożenia skargi po terminie.
Standardowo, termin na złożenie skargi wynosi 30 dni i jest liczony od dnia dostarczenia rozstrzygnięcia strona lub jej pełnomocnikowi. Jednakże, w przypadku decyzji dotyczących uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa, termin ten zaczyna biec od dnia, w którym skarżący dowiedział się o decyzji. Jeśli chodzi o skargi dotyczące bezczynności lub przewlekłego postępowania, nie ma określonego terminu, ale konieczne jest wcześniejsze złożenie skargi na bezczynność.
Co dalej? Przebieg postępowania przed WSA.
Powyżej wspomniałem, że odwołanie od decyzji administracyjnej do sądu administracyjnego powoduje rozpoczęcie postępowania sądowoadministracyjnego. Czym się ono charakteryzuje?
Jedną z pierwszych czynności sądowych po złożeniu skargi może być zarządzenie wymiany pism procesowych przez sąd. Często dzieje się tak, gdy odpowiedź organu na skargę lub sama skarga pozostawia wątpliwości co do stanu sprawy. Przedstawienie stanowisk na piśmie może znacznie przyspieszyć wydanie wyroku. Następnie sąd przeprowadza wskazane przez strony w pismach procesowych dowody i przystępuje do wyznaczenia rozprawy.
Nie ma wątpliwości, że rozprawa przed sądem może wywoływać stres, ale warto zaznaczyć, że wsparcie pełnomocnika może znacznie pomóc w przygotowaniu się do tego etapu oraz w samym procesie rozprawy. Kiedy rozprawa dobiegnie końca, następuje wydanie wyroku przez sąd, który jest ostateczną decyzją w danej sprawie.
Warto zaznaczyć, że skarżący ma prawo złożyć wniosek o uzasadnienie wyroku, co pozwoli na lepsze zrozumienie argumentacji i decyzji sądu. Jeśli skarżący nie jest zadowolony z wyroku WSA, może rozważyć skargę kasacyjną. W tym przypadku jednak niezbędne jest skorzystanie z pomocy radcy prawnego czy adwokata, m.in. z uwagi na przymus adwokacko- radcowski.
Kiedy odwołanie do WSA jest skuteczne? Słowem podsumowania
W praktyce spełnienie wszystkich wymogów formalnych i złożenie w pełni poprawnej i skutecznej skargi dla osoby niebędącej prawnikiem może być prawie niemożliwe. Chodzi tutaj nie tylko o samo sporządzenie merytorycznej części skargi i wskazanie naruszeń przepisów KPA, które może budzić wiele wątpliwości.
Ponadto profesjonalnie przygotowana skarga administracyjna wpływa na odbiór strony jako profesjonalnej i zdeterminowanej. Dlatego przygotowując się do wszczęcia postępowania przed WSA, warto zapewnić sobie wsparcie profesjonalnego pełnomocnika.
Kiedy odwołanie do WSA jest skuteczne? Słowem podsumowania
W praktyce spełnienie wszystkich wymogów formalnych i złożenie w pełni poprawnej i skutecznej skargi dla osoby niebędącej prawnikiem może być prawie niemożliwe. Chodzi tutaj nie tylko o samo sporządzenie merytorycznej części skargi i wskazanie naruszeń przepisów KPA, które może budzić wiele wątpliwości.
Ponadto profesjonalnie przygotowana skarga administracyjna wpływa na odbiór strony jako profesjonalnej i zdeterminowanej. Dlatego przygotowując się do wszczęcia postępowania przed WSA, warto zapewnić sobie wsparcie profesjonalnego pełnomocnika.