Sprzeciw od europejskiego nakazu zapłaty (ENZ)- jak złożyć w praktyce?

W jakich sprawach ma zastosowanie europejski nakaz zapłaty?

Transgraniczne dochodzenie należności w wielu przypadkach powodowało trudności na gruncie praktycznym. Z tego względu w Rozporządzeniu wprowadzającym europejski nakaz zapłaty ^[1]Rozporządzenie (WE) nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiające postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty umożliwiono przedsiębiorcom ubieganie się o wydanie ENZ. Jak wprost wskazano w art. 1 ust. 1 Rozporządzenia, postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty zostało wprowadzone w celu uproszczenia, przyspieszenia i ograniczenia kosztów postępowania sądowego w sprawach transgranicznych dotyczących bezspornych roszczeń pieniężnych.

Przyjrzyjmy się, w jakich okolicznościach możliwe jest wydanie Europejskiego Nakazu Zapłaty. Dokument ten może być wydany w sprawach handlowych oraz niektórych cywilnych. Nie można go uzyskać w sprawach administracyjnych, małżeńskich ani spadkowych. ENZ jest stosowany wyłącznie w sprawach transgranicznych, co bezpośrednio wynika z art. 3 Rozporządzenia. Sprawą transgraniczną jest sprawa, gdzie co najmniej jedna ze stron musi mieć miejsce zamieszkania, siedzibę lub stały pobyt w innym kraju członkowskim niż sąd rozpatrujący sprawę.

Tematyka spraw transgranicznych w praktyce może powodować wiele komplikacji prawnych – m.in. z uwagi na ustalenie prawa właściwego czy jurysdykcji sądu. Kwestia ta jest o tyle złożona, że nie można poprzestać na analizie prawa krajowego, ale w wielu wypadkach konieczna jest analiza aktów międzynarodowych oraz orzeczeń organów unijnych.

Aby uzyskać ENZ, przedsiębiorca – powód, musi wnieść pozew do właściwego sądu. Właściwość sądu ustala się wg. miejsca zamieszkania pozwanego, stosują tzw. rozporządzenie Bruksela I ^[2]Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych. Po prawidłowym z formalnego punktu widzenia wniesieniu pozwu, nawet w ciągu 30 dni od dnia wniesienia, powód może uzyskać stosowne orzeczenie. Dokument ten może stać się podstawą prowadzenia egzekucji komorniczej, jeżeli skuteczny sprzeciw od europejskiego nakazu zapłaty nie zostanie wniesiony przez pozwanego.

Jeżeli zaciekawiła Cię kwestia uzyskania Europejskiego Nakazu Zapłaty, zachęcam również do lektury tekstu: Jak uzyskać europejski nakaz zapłaty (ENZ) w praktyce?

Jak prawidłowo wnieść sprzeciw od ENZ?

Specyfiką europejskiego postępowania nakazowego jest, że sąd orzeka wyłącznie w oparciu o dokumenty oraz okoliczności przedłożone przez powoda. Pozwany w praktyce przed wydaniem ENZ może nie wiedzieć, że toczy się z jego udziałem postępowanie. Z tego względu w niektórych przypadkach może dojść do sytuacji, w której sąd wyda nakaz zapłaty, z którym pozwany się nie zgadza. Powodem może być chociażby sporny charakter roszczenia czy innego rodzaju uchybienia formalne.

Niewątpliwie dochodzenie roszczeń w trybie ENZ jest uproszczone. Dotyczy to nie tylko uproszczeń w kontekście składania pozwu oraz egzekucji. W przepisach przewidziano równie uproszczony tryb zaskarżenia, jakim jest sprzeciw od Europejskiego Nakazu Zapłaty.

Pozwany w ciągu 30 dni od dnia doręczenia sprzeciwu powinien spełnić świadczenie na rzecz powoda lub wnieść skuteczny sprzeciw. W przeciwnym razie wierzyciel może skierować sprawę do postępowania egzekucyjnego. Bez wniesienia sprzeciwu, europejski nakaz zapłaty stanie się automatycznie wykonalny. O tym jak wnieść sprzeciw, o czym pamiętać i jakie wiążą się z nim koszty, piszę w dalszej części tego tekstu.

Sprzeciw od ENZ – wymogi formalne.

Kiedy sprzeciw od Europejskiego Nakazu Zapłaty będzie skuteczny? Najważniejsze jest zachowanie następujących wymogów formalnych:

• sporządzenie sprzeciwu w odpowiedniej formie,
• określenie, że pozwany nie zgadza się z wydanym nakazem zapłaty,
• wysłanie sprzeciwu w terminie,
• określenie sądu,
• wskazanie danych stron,
• wskazanie daty nakazu zapłaty
• opatrzenie sprzeciwu podpisem lub pieczęcią.

W celu złożenia sprzeciwu pozwany może (ale nie musi) skorzystać z urzędowego formularza. Rekomendowane w tym zakresie jest zachowanie formy pisemnej, aczkolwiek zgodnie z Rozporządzeniem, możliwe jest wniesienie sprzeciwu za pomocą innego środka komunikacji, w tym komunikacji elektronicznej, akceptowanego przez państwo członkowskie i dostępnego dla sądu, w którym wydano ENZ.

Jeżeli chodzi o termin – tutaj kwestia jest względnie prosta, bowiem pozwany musi złożyć sprzeciw w ciągu 30 dni od dnia doręczenia nakazu zapłaty, tak jak wskazałem powyżej. Analogicznie jak w przepisach polskiego prawa cywilnego, przy wyliczaniu terminu nie wlicza się dnia doręczenia. Jeżeli natomiast upływ terminu okresu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, sobotę lub niedzielę, okres upływa wraz z ostatnią godziną dnia roboczego następującego po dniu wolnym.

Sprzeciw powinien być wysłany do sądu, który wydał ENZ, najlepiej w formie przesyłki poleconej. Moja praktyka pokazuje, że pod kątem dowodowym jest to najbezpieczniejsza forma złożenia sprzeciwu od europejskiego nakazu zapłaty, pomimo tego, że z przepisów nie wynika konieczność przesłania go listownie czy posiadania potwierdzenia nadania.

Sprzeciw od Europejskiego Nakazu Zapłaty – jakie koszty?

Odrębnie od wymogów formalnych, należy niejako opisać kwestię kosztów. Sprzeciw od ENZ nie wiąże się dla pozwanego z koniecznością uiszczenia opłaty sądowej od sprzeciwu.

Nie oznacza to jednak, że pozwany w tym kontekście nie poniesie żadnych kosztów. Warto wskazać, że jakiekolwiek uchybienia formalne przy wnoszeniu sprzeciwu mogą skutkować uprawomocnieniem się ENZ i wszczęciem egzekucji komorniczej.

Z tego względu warto skorzystać z profesjonalnego wsparcia prawnego i zlecić przygotowanie sprzeciwu radcy prawnemu czy adwokatowi, lub nawet ustanowić pełnomocnika do wniesienia sprzeciwu. Zazwyczaj będzie się to wiązało z indywidualnie ustalonym honorarium. Zdecydowanie jednak poniesienie tych kosztów umożliwi przedsiębiorcy uniknąć dalszych komplikacji związanych m.in. z egzekucją ENZ.

W przypadku ustanowienia pełnomocnika, pozwany będzie zobowiązany do uiszczenia opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

Przykładowe zarzuty w sprzeciwie

Co istotne, sprzeciw co do zasady nie musi posiadać rozbudowanej argumentacji faktycznej czy prawnej. Nie jest konieczne załączenie dowodów czy innych dokumentów. Wystarczy, że pozwany w sposób jasny zakomunikuje sądowi, że nie zgadza się z wydanym orzeczeniem.

Co jednak można zawrzeć w sprzeciwie od ENZ? Przykładowe zarzuty to:

• zarzut spełnienia świadczenia,
• zarzut niewłaściwości miejscowej,
• zarzut braku jurysdykcji,
• inne zarzuty merytoryczne lub formalne.

Co do zasady rozpatrywanie merytoryczne sporu zostało w przypa

Sprzeciw od Europejskiego Nakazu Zapłaty to zdecydowanie najprostszy środek chroniący prawa pozwanego, ale nie jedyny. W tym zakresie warto jeszcze wspomnieć o wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Po upływie 30-dniowego terminu na wniesienie sprzeciwu pozwany może złożyć wniosek o ponowne rozpatrzenie europejskiego nakazu zapłaty przez odpowiedni sąd w państwie członkowskim wydania. Możliwe jest to tylko w następujących przypadkach:

1. ENZ nie został doręczony właściwie czyli bez potwierdzenia odbioru przez pozwanego; lub gdy doręczenie nie nastąpiło na czas, co uniemożliwiło przygotowanie się do obrony, bez winy pozwanego;
2. Pozwany nie mógł sprzeciwić się roszczeniu z powodu siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności, bez jego winy.

Warto jednak wskazać, że złożenie wniosku o wszczęcie postępowania ws. uchylenia europejskiego nakazu zapłaty różni się od zaskarżenia ENZ sprzeciwem. Różnicą jest chociażby konieczność wniesienia opłaty, wyliczonej zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Czy warto wnieść sprzeciw od ENZ? Słowem podsumowania.

W przypadku otrzymania ENZ pozwany ma kilka trybów na ochronę swoich praw, z których teoretycznie wniesienie sprzeciwu od europejskiego nakazu zapłaty jest najprostszym. Warto jednak przed skorzystaniem z tego środka przeanalizować zasadność roszczenia- wniesienie sprzeciwu może znacząco zwiększać koszty postępowania.

Sprzeciw od ENZ to jak się wydaje z pozoru proste pismo, które jednak składa się w skomplikowanej sprawie. Z tego względu nie warto rezygnować z pomocy prawnej. Jeżeli otrzymałeś ENZ i nie wiesz co z nim zrobić, skontaktuj się ze mną.