Sprzedaż sklepu internetowego – jak to zrobić, żeby nie stracić?
Sprzedaż sklepu internetowego to duże przedsięwzięcie, które może przynieść ogromne straty, jeżeli transakcja nie będzie dobrze zabezpieczona z perspektywy prawnej. Z tego artykułu dowiesz się jakie elementy musisz wziąć pod uwagę przy sprzedaży sklepu internetowego. Przeczytasz także, w jakiej formie możesz zbyć sklep internetowy np. jako zorganizowaną część przedsiębiorstwa, sprzedaż na części czy sprzedaż udziałów. Podpowiem Ci także, która z tych metod jest najbardziej opłacalna.
Elementy sklepu internetowego, czyli co tak naprawdę sprzedajesz?
Prowadząc sklep internetowy, dobrze wiesz, jak wiele elementów się na niego składa, np.:
- domena,
- platforma e-commerce,
- serwer,
- bazy klientów,
- towary i magazyn,
- logo i marka,
- pracownicy itd.
Co gorsze, każdy z powyżej wymienionych elementów, podlega jakimś prawom. Jeżeli więc chcesz sprzedać swój sklep internetowy, musisz wszystkie te aspekty wziąć pod uwagę.
Poniżej omawiam kilka najważniejszych elementów i zasady ich zbycia.
Domena internetowa i serwer
Przede wszystkim musisz wiedzieć, że nie możesz sprzedać domeny – jest tak, ponieważ domena nie jest Twoją własnością. Prawo do domeny reguluje umowa z NASK[1]Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa – Państwowy Instytut Badawczy prowadzi Rejestr domeny krajowej .pl i umożliwia rejestrację nazw w domenie .pl i szeregu domen funkcjonalnych i … Czytaj dalej, który umożliwia rejestrację nazw w domenie .pl, zawarta za pośrednictwem rejestratora domeny.
Na podstawie tej umowy, NASK utrzymuje nazwę domeny i świadczy na Twoją rzecz obsługę administracyjną i techniczną[2]https://www.dns.pl/regulamin_nazw_domeny_pl. Chcąc przenieść prawo do domeny na osobę trzecią, musi nastąpić zmiana abonenta, czyli cesja całości praw i obowiązków wynikających z umowy z NASK na osobę trzecią.
W praktyce domenę internetową i serwer utrzymujesz u hostingodawcy i to warunki z nim regulują możliwość przeniesienia domeny. Tutaj kluczowe jest zapoznanie się z praktyką, jaką w tym temacie ma hostingodawca.
Platforma e-commerce
Sprzedaż sklepu internetowego wiąże się też z koniecznością przeniesienia platformy e-commerce. W zależności od tego, na jaką platformę postawiłeś przy założeniu sklepu, mogą tutaj obowiązywać różne zasady dotyczące ich przeniesienia:
- platformy dedykowane – jeżeli platforma powstała na zamówienie ,,od 0’’, to musisz sprawdzić umowy związane z jej wykonaniem. Kluczowe do sprawdzenia jest, czy programista lub software house przeniósł prawa autorskie do oprogramowania oraz czy zezwolił na wykonywanie praw zależnych – jest to konieczne, jeżeli będziesz chciał dokonać jakichkolwiek zmian w sklepie internetowym, które wymagają ingerencji w kod źródłowy
- platformy abonamentowe typu SaaS np. Shoper, Shopify itd. – w tym przypadku konieczne jest przeniesienie licencji do oprogramowania na osobę trzecią w drodze cesji. Szczegóły są określone w umowie licencyjnej.
Bazy klientów sklepu
Sklep internetowy to przede wszystkim klienci. Sprzedając bazę danych klientów musisz jednak pamiętać, że baza ta zawiera dane osobowe. W związku z tym, konieczne jest spełnienie szeregu obowiązków związanych ze zmianą administratora danych.
Zanim jednak nastąpi przeniesienie, konieczne jest dokładne zidentyfikowanie, na jakich zasadach odbywa się przetwarzanie danych osobowych np. jaka jest podstawa przetwarzania, jakie kategorie danych są przetwarzane i w jakim celu. To wszystko będzie mieć istotne znaczenie szczególnie z perspektywy kupującego, który będzie musiał dopełnić szeregu obowiązków informacyjnych.
Towary i magazynowanie
Musisz przenieść własność towarów, które sprzedajesz w swoim sklepie na nowego właściciela. Możesz to zrobić po prostu przez umowę sprzedaży.
Oprócz tego, jeżeli przechowujesz swoje towary w magazynie, musisz pamiętać o rozwiązaniu takich umów lub ich cesji na podmiot trzeci.
Prawa autorskie i znaki towarowe
Sprzedając sklep internetowy, musisz przenieść prawa autorskie na nowego właściciela. Pamiętaj, że sklep to nie tylko oprogramowanie, czy licencje związane z samą platformą. Sklep internetowy to także:
- zdjęcia towarów,
- warstwa graficzna strony,
- teksty na stronie i opisy produktów,
- loga i znaki towarowe.
Tutaj zaczynają się schody, bo pamiętaj, że możesz przenieść tylko to, do czego rzeczywiście masz prawa.
Zdjęcia towarów mogłaś/eś wykonać samodzielnie lub zlecić komuś ich wykonanie – w tym przypadku musisz sprawdzić, czy fotograf przeniósł na Ciebie prawa autorskie.
Grafiki znajdujące się na stronie – często wykorzystywane są grafiki z Shutterstocka, Unsplash czy innych tego typu stron, które udostępniają je w licencji open source. Do takich grafik nie przysługują Ci prawa autorskie, więc nie będziesz mógł tych praw przenieść.
Teksty i opisy produktów – tutaj jest podobnie jak ze zdjęciami – jeśli zleciłeś przygotowanie tekstów copywriterowi, to musisz sprawdzić, czy przeniósł on na Ciebie prawa autorskie majątkowe.
Logo i znaki towarowe – jeżeli Twoje logo zostało zarejestrowane jako znak towarowy, to będziesz musiał to prawo przenieść na kupującego.
Metody sprzedaży sklepu internetowego
Na podstawie powyższego, będziesz już wiedzieć, co tak naprawdę chcesz kupić lub sprzedać. Teraz zastanówmy się, jak możesz to zrobić efektywnie.
Wyobrażasz sobie przenoszenie tych wszystkich elementów, kiedy w każdym stosunku występuje inny podmiot? Wymagałoby to zawarcia niezliczonej liczby umów. Kosztowałoby więc dużo czasu i pieniędzy.
Czy można to zrobić jakoś lepiej? Oczywiście, już Ci mówię jak.
Zorganizowana część przedsiębiorstwa e-commerce
Jedną z popularniejszych i najbardziej efektywnych (w tym podatkowo) metod sprzedaży sklepu internetowego, jest potraktowanie go jako przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 551 Kodeksu cywilnego (dalej: KC). W tytule jednak piszę o zorganizowanej części przedsiębiorstwa, o co więc chodzi? Już tłumaczę.
Zorganizowana część przedsiębiorstwa jest definiowana przede wszystkim na potrzeby prawa podatkowego np. w ustawie o PIT czy CIT.
Art. 4a Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Ilekroć w ustawie jest mowa o:
4) zorganizowanej części przedsiębiorstwa – oznacza to organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania
Popatrzmy na tę definicję z perspektywy sklepu internetowego.
Wyodrębnienie organizacyjne i finansowe – może być dokonane w różnoraki sposób: terytorialnie, na podstawie statutu, regulaminu, zarządzenia lub w jeszcze inny sposób[3]P. Małecki, M. Mazurkiewicz [w:] P. Małecki, M. Mazurkiewicz, CIT. Komentarz. Podatki i rachunkowość, wyd. XV, Warszawa 2024, art. 4(a).. Sklepy internetowe muszą mieć swoje regulaminy, ponieważ wynika to z przepisów prawa – już to może być podstawą jego wyodrębnienia.
Składniki materialne i niematerialne – oznacza to przede wszystkim towary, urządzenia i materiały, ale także prawa z umów w tym prawa do domeny, a także prawa autorskie, w tym licencje czy logo i znaki towarowe.
Największa korzyść ze zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa to ta podatkowa, ponieważ taka transakcja może pozwolić na uniknięcie podatku VAT.
Sprzedaż sklepu internetowego jako zorganizowanej części przedsiębiorstwa pozwala uniknąć obowiązku zapłaty podatku VAT.
Sprzedaż sklepu na części
Jeżeli jednak sklep internetowy nie wypełnia definicji zorganizowanej części przedsiębiorstwa, to należy wówczas traktować każdy element działalności e-commerce odrębnie.
Sprzedaż samego sklepu może nastąpić w formie umowy sprzedaży.
Oprócz tego, wszystkie pozostałe elementy należy również brać pod uwagę osobno tzn.:
- musi nastąpić cesja domeny i serwera,
- należy przenieść własność towarów,
- należy przejąć prawa i obowiązki z umów z dostawcami lub umowy magazynowe,
- przeniesienie bazy danych osobowych klientów sklepu i obowiązki informacyjne z tym związane
- cesja kont niezbędnych do prowadzenia sklepu, np. Allegro, Amazon itd.
Wbrew pozorom, takie rozwiązanie może być opłacalne z perspektywy małych sklepów internetowych, których elementy działalności stosunkowo łatwo wyodrębnić.
Sprzedaż akcji i udziałów sklepu internetowego
W przypadku sklepu internetowego, którego właścicielem jest spółka kapitałowa, jedną z metod sprzedaży takiego sklepu będzie zbycie udziałów w spółce.
Zbycie udziału powoduje przejście praw i obowiązków związanych z tym udziałem na osobę, która je nabywa.
W tym przypadku konieczne jest dopełnienie kilku formalności:
- zawarcie odpowiedniej umowy np. sprzedaży udziałów,
- konieczne może być zawiadomienie spółki o sprzedaży udziałów,
- dokonanie rejestracji zmiany w KRS.
Więcej na ten temat piszę w artykule o sprzedaży udziałów.
Forma umowy sprzedaży przedsiębiorstwa lub udziałów
Zasadą zawsze powinna być forma pisemna, tym bardziej, że jest to forma wymagana przy przeniesieniu praw autorskich zgodnie z art. 53 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Oprócz tego, w zależności od modelu sprzedaży sklepu internetowego, mogą obowiązywać pewne formy szczególne.
W przypadku sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa obowiązuje forma pisemna z podpisami notarialnie poświadczonymi.
Taka sama forma jest wymagana w przypadku zbycia udziałów.
Art. 751. KC
§ 1. Zbycie lub wydzierżawienie przedsiębiorstwa albo ustanowienie na nim użytkowania powinno być dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi.
§ 2. Zbycie przedsiębiorstwa należącego do osoby wpisanej do rejestru powinno być wpisane do rejestru.
Art. 180. Kodeksu Spółek Handlowych
§ 1. Zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części udziału oraz jego zastawienie powinno być dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi.
Ważne zapisy umowy sprzedaży sklepu internetowego
Okres wsparcia po sprzedaży
Z perspektywy kupującego, w umowie sprzedaży sklepu internetowego warto nałożyć na sprzedającego obowiązek wsparcia w obsłudze sklepu przez określony czas po transakcji. Chodzi przede wszystkim o wdrożenie nabywcy w obsługę sklepu czy naprawianie bieżących problemów związanych z funkcjonowaniem kupionego sklepu.
Poufność
W umowie warto zastrzec obowiązek zachowania poufności przez sprzedawcę, który de facto dysponuje wszelkimi tajemnicami przedsiębiorstwa oraz know-how, które zbywa.
Zakaz konkurencji
Oprócz zachowania poufności, praktyczne z perspektywy nabywcy jest także nałożenie na sprzedawcę obowiązku powstrzymania się od prowadzenia działalności konkurencyjnej przez czas określony od sprzedaży sklepu.
Rola due diligence przy sprzedaży sklepu internetowego
Zanim sprzedasz sklep internetowy, warto przeprowadzić due diligence (audyt). Jest to badanie szczególnie istotne z perspektywy kupującego, ponieważ ma ono na celu audyt kondycji przedsiębiorstwa.
Analizie podlega przede wszystkim sytuacja finansowa sklepu – tzn. jego dotychczasowe dochody i zobowiązania, płynność finansowa.
Badanie due diligence w sklepie internetowym może obejmować analizę bazy klientów, sprzedawanych towarów, pozycjonowania sklepu itd.
Oprócz tego, badaniu powinny także podlegać wszystkie prawne aspekty działania sklepu, czyli przede wszystkim prawa autorskie do programów, licencje dotyczące narzędzi, prawa do domeny oraz inne np. prawne aspekty dot. zatrudnianych pracowników.
Taka analiza pozwala na lepszą wycenę sklepu oraz uniknięcie ryzyk finansowych wynikających z braków czy błędów w uregulowaniu praw do sklepu.
Audyt należy przeprowadzić oczywiście w ramach umowy o zachowaniu poufności (NDA).
Jak mogłeś zauważyć, sprzedaż sklepu internetowego to naprawdę duże przedsięwzięcie. Tutaj nie wystarczy wzór umowy sprzedaży, żeby załatwić sprawę z perspektywy prawnej. Z mojej praktyki wynika, że taka transakcja często wymaga dobrego przygotowania oraz indywidualnego podejścia. Jeżeli zastanawiasz się nad kupnem lub sprzedażą sklepu internetowego, to zapraszam Cię do kontaktu.
Przypisy