Wypowiedzenie umowy o pracę na czas określony
Osoby zatrudnione czasowo często oczekują przedłużenia stosunku pracy lub jego ustanowienia jako bezterminowego. Jednak równie możliwe jest wypowiedzenie umowy o pracę na czas określony. Przy czym nie zawsze uczyni to przełożony. Dowiedz się, kiedy i jak może to zrobić pracodawca, a kiedy pracownik.
Czym jest umowa o pracę na czas określony?
Umowa o pracę na czas określony jest jedną z tzw. umów terminowych. Możliwość zawarcia takiej umowy dopuszcza art. 25 §1 Kodeksu pracy [1]https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19740240141/U/D19740141Lj.pdf. Z jednym pracodawcą możesz mieć maksymalnie 3 umowy na czas określony.
Maksymalny czas trwania jednej umowy na czas określony, bądź wszystkich łącznie umów zawartych z jednym pracodawcą nie może przekroczyć 33 miesięcy. Mówi o tym art. 251 §1 KP.
Może być do tego doliczony także czas za umowę na okres próbny (jeśli takowa wystąpiła wcześniej) wynoszący 3 miesiące. Wówczas łącznie musimy mówić o maksimum 36 miesiącach zatrudnienia.
Po upływie tego okresu, bądź po zawarciu 4-tej umowy na czas określony, przejdzie ona na czas nieokreślony. Dzieje się to z mocy prawa.
Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 22 lutego 2023 r. I PKS 48/22 potwierdza, że zawarcie umowy o pracę na czas nieokreślony stanowi interes prawny już od daty zawarcia nielegalnych, terminowych stosunków pracy.
Natomiast istnieją okoliczności, gdy umowa na czas określony może trwać dłużej niż 33 miesiące. Dzieje się tak w przypadku:
- pracy na zastępstwo za osobę, która usprawiedliwiła swoją nieobecność pracy,
- pracy sezonowej lub dorywczej,
- pracy w okresie kadencji,
- pracy na czas określony z powodu obiektywnych przyczyn leżących po stronie pracodawcy.
Co do „obiektywnych przyczyn leżących po stronie pracodawcy” ocenia to PIP. Pracodawca musi uzasadnić swoje powody w ciągu 5 dni roboczych od zawarcia kolejnej umowy na czas określony.
Sąd Najwyższy – Postanowienie z dnia 22 lutego 2023 r. I PSK 48/22:
W uzasadnieniu powołanego wyroku Sąd Najwyższy stwierdził, że w trakcie obowiązywania kontestowanej umowy o pracę na czas określony pracownik ma zawsze interes prawny w ustaleniu zgodnego z prawem bezterminowego stosunku pracy w trybie powództwa o ustalenie (art. 189 k.p.c.), jeżeli pracodawca potwierdził na piśmie zawarcie spornego rodzaju terminowej umowy o pracę (art. 29 § 2 k.p.).
Jakie są okresy wypowiedzenia umowy na czas określony?
W zależności od długości trwania stosunku pracy, art. 36 §1 KP wyróżnia następujące okresy wypowiedzenia:
- 3 miesiące – gdy Twój pracodawca zatrudniał Cię przez 3 lata,
- 1 miesiąc – jeśli Twój stosunek pracy wynosił co najmniej 6 miesięcy, lecz mniej niż 3 lata,
- 2 tygodnie – obowiązują wówczas, kiedy okres zatrudnienia był krótszy niż 6 miesięcy.
Warto wiedzieć, że takie same okresy wypowiedzenia obowiązują przy umowie na czas nieokreślony.
Okres wypowiedzenia nie będzie obowiązywał, jeżeli pracodawca wypowie umowę w trybie natychmiastowym. Może tak się stać z winy pracownika – art. 52 KP. Ale taka opcja zaistnieje również, gdy pracownik nie zawinił – okoliczności te wyjaśnia art. 53 KP.
Z kolei w art. 55 KP przeczytamy o sytuacjach, które uprawniają pracownika do zakończenia umowy bez wypowiedzenia. Ogólnie rzecz biorąc chodzi tutaj o szkodliwy wpływ pracy na zdrowie pracownika oraz o ciężkie naruszenie obowiązków wobec pracownika, którego dopuścił się pracodawca.
Rzecz jasna wypowiedzenie umowy o pracę na czas określony może nastręczać problemów którejś ze stron. Czasem problematyczne okazuje się zastosowanie niewłaściwego do długości trwania stosunku pracy okresu wypowiedzenia. Jako pracownik możesz też mieć wątpliwości w przypadku, gdy szef zechce zakończyć Twoją umowę w trybie natychmiastowym.
Jak skutecznie wypowiedzieć umowę na czas określony?
Jak już wiemy, zakończenie umowy może nastąpić z zachowaniem okresu wypowiedzenia albo bez jego zachowania. Uczynić to może zarówno pracodawca jak i pracownik.
Należy jeszcze wspomnieć o rozwiązaniu umowy za porozumieniem stron. Jest to zgodne postanowienie, dzięki któremu możesz dogadać się z przełożonym w kwestii terminu zakończenia umowy.
Niezależnie od tego, jak umowę rozwiążesz Ty albo pracodawca, potrzebna tu będzie forma pisemna. Tylko tak można bez wątpliwości udowodnić okoliczności zakończenia stosunku pracy.
Przyjrzyjmy się, jak to wygląda z perspektywy pracownika, a jak pracodawcy.
Jak umowę o pracę na czas określony może wypowiedzieć pracownik?
Pomyśl najpierw o tym, by porozmawiać z przełożonym. Jeśli szef jest zaskoczony Twoją decyzją, możesz opowiedzieć mu o powodach swojego odejścia z pracy. Gdy się dogadacie, możesz rozwiązać umowę za porozumieniem stron.
Oprócz tego rozwiązania masz prawo rozwiązać umowę z zachowaniem okresu wypowiedzenia. O adekwatnych do czasu zatrudnienia okresach wypowiedzenia już pisaliśmy.
Jeśli zdarzą się w pracy przykre okoliczności, zagrażające Twojemu zdrowiu, to możesz od razu zerwać umowę. Takie oświadczenie możesz też wydać, gdy pracodawca zaniedbuje obowiązki wobec Ciebie.
Jak pracodawca może wypowiedzieć umowę o pracę na czas określony?
Pracodawca także może skorzystać z jednej ze wspomnianych trzech dróg wypowiedzenia umowy. Czyli: za porozumieniem stron, z zachowaniem okresu wypowiedzenia albo bez zachowania okresu wypowiedzenia. Dochodzi tutaj jednak pewien obowiązek.
Pracodawca musi podać Ci przyczynę wypowiedzenia umowy. Przy czym taki powód musi być:
- konkretny – dokładnie wskazywać okoliczności, które spowodowały rozwiązanie umowy,
- zrozumiały – ważna jest tutaj jasność przekazu wypowiedzenia, zarówno w warstwie językowej jak i merytorycznej,
- prawdziwy – przyczyna musi mieć swoje ugruntowanie w faktycznej, a nie fikcyjnej czy hipotetycznej sytuacji.
W praktyce nierzadko są to problemy finansowe przedsiębiorstwa lub jego reorganizacja. Jeśli popełniasz często błędy, takie jak np. spóźnienia do pracy, to niestety też dostarczysz pracodawcy wystarczającego powodu. Oczywiście łamanie regulaminu czy przemoc wobec współpracowników także są niedopuszczalne.
Przykład. Pani Antoni przyszedł do pracy świeżo po studiach i otrzymał umowę na czas określony na 12 miesięcy. Zatrudnił go międzynarodowy koncern.
Niestety, po 7 miesiącach pracodawca poinformował Pana Antoniego o likwidacji polskiego oddziału przedsiębiorstwa. Oficjalną przyczyną zwolnienia była redukcja etatów.
Wobec tego Pan Antoni otrzymał wypowiedzenie umowy na czas określony, z zachowaniem okresu wypowiedzenia, który w jego przypadku wyniósł 1 miesiąc.
Nie zapominaj, że umowa na czas określony może zakończyć się sama. Charakteryzuje ją wszakże to, że ma ustalony konkretny termin. Jeśli czas minie, a nie zajdą przesłanki, by ex lege stała się umową na czas nieokreślony, to najzwyczajniej w świecie przestanie obowiązywać. Nie dochodzi wówczas do żadnego działania którejś ze stron – pracownika lub pracodawcy.
Roszczenia w przypadku niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę na czas określony
Jeśli pracodawca naruszy przepisy KP przy wypowiedzeniu umowy na czas określony, to masz prawo do stosownych roszczeń. Może to poskutkować tym, że otrzymasz pieniężne odszkodowanie od pracodawcy. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule: Rozwiązanie umowy o pracę – jak się odwołać do sądu i wyliczyć odszkodowanie?
Korzystając z pomocy radcy prawnego, możesz także starać się o przywrócenie do pracy. Jeśli interesuje Cię to rozwiązanie, to koniecznie przeczytaj także ten artykuł: Pozew o przywrócenie do pracy – wadliwe wypowiedzenie i zwolnienie dyscyplinarne.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Przypisy